Page 50 - ChemLife_02

KÖŞE YAZILARI

TEKIL BIR ATOMUN

ELEKTRONEGATIFLIĞI ÖLÇÜLDÜ

YAZAN : Bohringerstein
değişimi kirişte titreşime ları AFM tekniğini kulla-
neden olur. Bu titreşimler narak bireysel atomların
kirişten yansıyan lazer ışın- elektronegatifliklerini
larının sapmasına neden ölçmeyi başardılar.
olur. Konuma duyarlı bir Araştırmacılar AFM ile öl-
algılayıcı ışınların sapma çülen bağ enerjilerinin
miktarını ölçerek yüzeyin atomlar arasındaki elekt-
haritalandırılmasını sağlar. ronegatiflik farkından
Birazdan ele alacağımız kaynaklanan kutuplu bağ
çalışmada ışınların sapma enerjisini yansıtabileceği-
miktarı yerine frekans kay- ni düşündüler. Bunun için
maları ölçülmüştür. Şimdi kiriş ucu ile yüzey atomları
çalışmanın detaylarına ge- arasındaki bağ enerjile-
rinin değişimini ölçtüler.
çebiliriz.
www.chemlife.com.tr Tokyo Üniversitesinden atomu ile ucun gezindiği
Kiriş ucundaki silisyum
Jo Onoda ve meslektaş-
silisyum yüzeyde gömü-

na göre elektronegatifliği
Atomik kuvvet mik-
3,98’dir. En düşük elektro-
roskopisi (AFM) adı Flor olup Pauling skalası-
50 verilen bir yöntemle negatiflik değeri ise alkali
tekil (bireysel) atom- bir metal olan Fransiyuma
ların elektronegatifliği aittir: 0,70. İki atom ara-
elektronegatiflik
sındaki
ilk kez deneysel olarak farkı arttıkça, aralarındaki
ölçüldü. Çalışmanın kimyasal bağın polaritesi
detaylarına girmeden (kutupluluğu) artar.
önce elektronegatiflik
kavramı ve atomik Peki atomik kuvvet mik-
kuvvet mikroskopisine roskopisi (AFM) nedir?
kısaca bir göz atmak- Nasıl çalışır?
Haziran - 2017
ta fayda var. AFM, taramalı sonda mik-
roskopisi (SPM) adı verilen
ve geniş bir kullanım alanı-
1932’de Linus Pauling na sahip bir tekniğin özel-
elektronegatifliği molekül leştirilmiş bir uygulama
içerisindeki bir atomun biçimidir. Bu teknikte çe-
bağ elektronlarını kendisi- şitli materyallerin atomik
ne çekebilme gücü olarak ölçeklerde yüzey topog-
tanımlamıştır. rafyası çıkarılabilir, yapısal
özellikleri büyük bir hassa-
Buna göre bir atomun mo- siyetle belirlenebilir. lü olan oksijen atomları Ölçülen bağ enerjilerinin
lekül içerisindeki “kimyasal arasındaki mesafeye bağlı Pauling’e ait polar kova-
çevresi” onun elektrone- AFM’de kullanılan ve ato- olarak bağ enerjisi değişir. lent (kutuplu) bağ enerji-
gatifliği üzerinde belirleyi- mik boyutlara dek sivril- Bu değişim, yansıyan la- sinin hesaplandığı türetil-
ci bir etkiye sahiptir. Yani tilmiş (genellikle en fazla zer ışınlarının frekansında miş bir denklemden elde
elektronegatiflik olgusu birkaç nm kalınlığında) bir kaymaya neden olur ve bu
tek başına bir atomun de- uç taşıyan kiriş üzerine edilen sonuçlarla uyumlu
ğil, atom grubu içerisinde- lazer ışını düşürülür. Uç, frekans kaymasından da olduğunu gördüler. Yani
ki bir atomun kimyasal bir incelenecek materyalin yü- bağ enerjileri ölçülebilir. AFM ile dolaylı yoldan öl-
özelliği gibi düşünülebilir. zeyi üzerinde ilerlerken uç Araştırmacılar farklı uç- çülen elektronegatiflik de-
Elementler içerisinde bağ atomu ile yüzey atomları lar ve yüzeyler kullanarak ğerlerinin Pauling’e göre
elektronlarını çekme po- arasındaki etkileşim kuv- AFM ölçümlerini tekrar hesaplanan ve bugün de
tansiyeli en büyük element vetlerinin (bağ enerjileri) ettiler. okullarda öğretiyor oldu-