Page 4 - CHEMLIFE - 3

ARKEOLOJI VE KIMYA

‘’ARKEOLOJİ

VE KİMYA BİR ARAYA GELİNCE

TARIHI YENIDEN YAZMAK MÜMKÜN’’

si’nden Anadolu arkeolojisi- yaptığı çalışmaları anlatıyor: lekler üzerine yapılan çalış-
ne dair yeni keşifler “Merkez araştırmaları önce- malar sayesinde edinilen
Boğaziçi Üniversitesi leri yoğunlukla Anadolu me- bilgiler şu ana kadar yapı-
Arkeometri, Uygulama Türkiye’deki ilk arkeometri talleri üzerine oldu. Anado- lan çalışmalar içerisinde en
ve Araştırma Merkezi, araştırma merkezlerinden lu, metal üretiminde birçok erken süt tüketimi tarihini
1991 yılından bu yana biri olarak kurulan Boğazi- ilke imza atmış bir bölgedir. de belgelemiş. Özbal çalış-
Kimya Bölümü öğre- çi Üniversitesi Arkeomet- Boğaziçi Üniversitesi Arkeo- maların bu yöne evrilme-
tim üyesi Emeritus ri, Uygulama ve Araştırma metri ve Uygulama ve Araş- sini “arkeometride gelişen
Prof. Dr. Hadi Özbal’ın Merkezi, 1991 yılından beri tırma Merkezi’nde yapılmış teknikler ve teknolojilere”
öncülüğünde sayısız gerek Boğaziçi Üniversi- olan analizlerden bazıları bağlıyor.
çalışma gerçekleştirdi
tesi’ndeki araştırmacılarla söz konusu ilklerin belge-
gerekse de Türkiye’nin ve lenmesinde katkıda bulun- “Son yıllarda Anadolu’da ça-
nak çömleklerin gözenekle-
du. Bu çerçevede öncelikle
hatta uluslararası üniversi-
www.chemlife.com.tr ile ortak projeler yürütüyor. bir tanesi MÖ 3. binyılda ba- analizine yönelik yeni ana-
yöneldiğimiz çalışmalardan
telerin arkeoloji bölümleri
ri içerisinde kalan lipitlerin
İnsanlık kültürünün gelişi-
litik teknikler geliştirildi. Söz
kırın önce arsenik ve daha
konusu yağlar hidrofobik
sonra kalay ile alaşım yapı-
mini fen bilimlerinin katkı-
yapıları sayesinde yani su
larıyla inceleyen bir bilim
larak tunç üretimine geçiş
mız analizler sayesinde söz
den dolayı korunabilmekte
kapsamda arkeolojik mal-
konusu teknolojinin ilk defa
ve bu sayede binlerce yıl
zemelerin tarihlendirilmesi-
4 olan arkeometri disiplini bu konusu olmuştur. Yaptığı- ile temasa girmemelerin-
ni amaçlayan kimyasal ana- Anadolu’da kullanılmaya muhafaza edilebilmekte.
lizleri kapsıyor. başlandığını belgeledik.Bu Çalışmalarımız karbon ve
kapsamda Samsun ve Niğ- nitrojen izotop değerlerin-
“Merkezimin Türkiye’de ar- de bölge kazılarından gelen den yağların niteliğini araş-
keometrik çalışmalara ön- metal malzemelerle çalıştık. tırabiliyor. Özellikle Bristol
cülük yapmış olduğundan Daha sonra üniversitemizin Üniversitesi’nden Richard
dolayı son derece memnu- Tarih Bölümü’nden rahmet- Evershed’in öncülüğünde
num” diyen merkezin ku- li Günhan Danışman Ho- başlamış olan analitik tek-
rucusu Emeritus Prof. Dr. camızla beraber birtakım nikler sayesinde pişirme
Hadi Özbal, “Arkeoloji ve projeler yürüttük. Bunlar kaplarında kalmış olan lipit
Temmuz - 2017
‘’Arkeoloji ve kimya bir ara- kimyanın bir araya gelmesi arasında aynı bölümden ve organik kalıntıları biz de
ya gelince tarihi yeniden disiplinlerarası çalışmaların Aslı Özyar’ın başkanlığını Boğaziçi Üniversitesi’ndeki
yazmak mümkün’’ Boğaziçi en güzel örneklerinden biri- yapmış olduğu Tarsus Göz- merkezimizde tespit ede-
Üniversitesi Arkeometri, sidir” diyor. Özbal’ın yıllarca lükule projeside var. Ayrıca bildik ve TÜBİTAK MAM ile
Uygulama ve Araştırma büyük emek verdiği çalış- Günhan Hocamız ile bera- ortak çalışmalar sonucunda
Merkezi, 1991 yılından bu malar onun öğrencilerini ber Kırklareli’nde Demirköy lipitleri tanımlayabildik.”
yana Kimya Bölümü öğre- de bu iki disiplinin çalışma Osmanlı Dökümhane Proje-
tim üyesi Emeritus Prof. Dr. alanlarına yönlendirmiş. si altında bu sefer demirin Tarihte en erken süt tüketi-
Hadi Özbal’ın öncülüğünde Özbal bu konuda “Yüksek üretim safhalarını araştıran mi Bursa bölgesindeArkeo-
sayısız çalışma gerçekleştir- lisanslarını benimle kimya ve söz konusu teknolojinin loji biliminde neolitikleşme
di. Türkiye’deki arkeometrik alanında yapan öğrencileri- tarihini de kapsayan önemli yani yerleşik hayata geçme
çalışmalara öncülük yap- min bir kısmının daha sonra bir çalışmamız oldu.” konusundaki çalışmaların
mış olan merkezde, Ana- arkeoloji branşında doktora genelde Mezopotamya böl-
dolu’da metal üretiminden, almaları benim için gurur Anadolu’nun beslenme alış- gesinde yapıldığını belirten
süt ürünleri kullanımına ve kaynağı olmuştur’’ diye ek- kanlıkları belgelendiSon yıl- Özbal, “Yaptığımız araştır-
evcil hayvan yetiştiriciliğine liyor. larda ise merkezin çalışma- malar gösteriyor ki süt tü-
kadar birçok tarihi bilgi ar- ları Anadolu’daki beslenme ketimi gibi birtakım bilgilere
keoloji ve kimya bilimlerinin Tunç ilk kez Anadolu’da kul- alışkanlıklarına yönelmiş. aslında ilk olarak Marmara
işbirliğiyle gün yüzüne çıka- lanılmaya başlanmış.Özbal, Merkezde, kazı alanların- bölgesinde rastlanıyor” di-
rılıyor. Boğaziçi Üniversite- merkezin bu zamana kadar dan çıkarılan çanak ve çöm- yor.“Son 10 senedir de bu