Page 13 - ChemLife Sayı 19
P. 13

mekiği, kalkıştan sadece 73   götürmek için kullandılar.   geride kalan trikloretilen   Curiosity kâşif robotun sekiz
        saniye sonra parçalara ayrıldı,   Astronotlar aynı zamanda,   (“trike”) dahil olmak   temel bilimsel amacı vardır;
        gemideki yedi mürettebatının   doğru yörüngeye girmek için   üzere zehirli kimyasalları
        hepsi öldü. Fizikçi Richard   ay modülünün (genellikle ayın   parçalayabilir.    1. Organik bileşiklerin doğasını
        Feynman, patlamanın nedenini   yüzeyinde kalan) motorunu                          ve miktarını saptamak
        araştırmak için toplanan   elle ateşlemek zorunda     Bu yenilikler de evde bulunur.
        ekipte yer aldı. Mühendislerin   kaldılar.            Bellek köpüğü, minderlerin   2. Karbon, hidrojen, nitrojen,
        kafasını karıştıran bir şey                           yay arkası yumuşaklığını    oksijen, fosfor ve sülfür gibi
        keşfetti: “Kauçuk O-ringler”,   Misyon, ‘Nasa’nın en güzel   vermek için kullanılabilir,   yaşam için gerekli kimyasal
        bu malzemeler katı roket   saati’ olarak anılmaktadır ve   ancak uçuş sırasında pilotlar   yapı taşlarının miktarını
        destekleyicilerinde (SRB’ler)   birçok filme ve diziye ilham   ve yolcular için yastık ve   belirlemek
        kullanılmışlardı ve 0 ° C’den   kaynağı olmuştur. Nasa daha   çarpışma koruması sağlamak
        daha düşük bir sıcaklıkta   sonra uzay aracı tasarımında,   için orijinal olarak Nasa   3. Biyolojik süreçleri temsil
        işlevlerini yitirmişlerdi.   bir daha benzer durumun   tarafından tasarlanmıştır.   edebilecek özellikleri
        Sorunu gösterebilmek için   yaşanmasını önlemek önlemler   Ayrıca Nasa’nın göz hasarına   tanımlamak
        Feynman, televizyonda      aldı.                      karşı koruma için boya ve
        yapılan bir oturum sırasında                          çinko oksit kullanan çizilmeye   4. Mars yüzeyinin kimyasal,
        bir C-kelepçeyle tutturulmuş   Kimyager astronotlar mı?  karşı dayanıklı, UV filtreleme   izotopik ve mineralojik
        bir kauçuk O-ring i buzlu                             gözlükleri içinde teşekkür   bileşimini incelemek
        suya attı. Bunu yaparken,   Evet, John Llewellyn, Nasa   etmeliyiz.                                           BİLİMSEL
        SRB’ler arasında bir boşluğun   astronotu olarak seçilen                         5. Kaya ve toprakların oluşum
        oluştuğuna ve gazın, o     ilk kimyagerdi, ancak daha   Nasa’daki kimyacılar ne   ve değişim süreçlerini
        ringlerin bağlantı noktasından   sonra pilotluk kursunu   yapıyor?                incelemek
        çıkarak hidrojen yakıt tankının   tamamlayamadığı için
        ısınmasına ve ardından     istifa etti. Kimyager Helen   Nasa kimyagerleri,      6. Mars atmosferinin 4 milyar
        patlamasına neden olan bir   Sharman, Rusya’nın Mir   yapıştırıcılar, polimer     yıllık uzun evrim sürecini
        aleve dönüştüğünü gösterdi.  uzay istasyonunu (Nasa ile   plastikler ve itici gazlar   araştırmak
                                   olmasa da) ziyaret eden ilk   gibi kimyasal maddelerin
        Bir diğer önemli tarihsel anı   İngiliz astronotu iken, polimer   mucitleridir; füzyon ve fisyon   7. Su ve karbondioksidin şu
        ise, 1970 yılında Nasa’nın   biliminde doktora yapan Cady   gibi süreçlerin yaratıcıları;   anki durumunu, dağılımını
        üçüncü ay misyonu idi.     Coleman, Uluslararası Uzay   astronomik nesnelerin     ve dönüşümünü incelemek   13
        Apollo 13 uzay aracının    İstasyonunda (ISS) 159 gün   bileşiminden evrenin kimyasal                         kimya teknolojileri gazetesi  I        I  www.chemlife.com.tr
        oksijen tanklarından biri,   geçirdi.                 kökenine kadar her şeyde   8. Galaktik radyasyon ve
        açıkta kalan bir telin neden                          keşifçileri; uzay görevleri için   kozmik radyasyon da
        olduğu yangın nedeniyle    Kimya mezunu Leland Marvin,   danışmanlar; iklim değişikliği   dahil yüzey radyasyonunu
        patladı. Gücün tükendiğini   Nasa’da bir astronot olma   gibi önemli Dünya olaylarının   karakterize etmek
        gören astronotların, gemideki   isteğiyle işe başlamadı ancak,   gözlemcileri ve yeni
        yiyecek, su ve ısıyı kontrollü   iki kez Nasa’nın astronot   astronomik yaşamın takipçileri.   Nasa, Haziran ayında
        kullanarak Dünya’ya güvenli   programına katılması için ısrar   Nasa’da, diğerlerinin yanı   Curiosity keşif aracı tarafından
        bir şekilde geri dönmesi   edilince astronot olmaya karar   sıra, uzay ve Mars’ın yüzeyini   Gale Krateri’nin tabanındaki
        gerekiyordu. Bunu yaparken   verdi. O zamandan beri ISS’ye   ve atmosferini işlemek için   yaklaşık 3.5 milyar yıllık
        rekor kırdılar ve 3 astronot   iki misyonda bulundu.  herhangi bir uzay aracı    kayalıkta organik maddeler
        142 saatte 14 kilodan fazla                           ve prototip için hayati    bulunduğunu açıklamıştı.
        ağırlık kaybetti. Neyse ki,   Diğer kimyager astronotları   öneme sahip termal kontrol
        kimya onları kurtarmak için   arasında fiziksel kimyager   teknolojilerini geliştiren kimya   Kaynak : Chemistryworld
        oradaydı.                  Tracy Caldwell Dyson ve    mühendisleri de bulunmakta.
                                   Uluslararası Uzay İstasyonu ve
        Kimya, Apollo 13           Orion projesi olmak üzere üç   Tüm bunları anlattıktan sonra
        astronotlarını kurtarmaya   ana programa katılmış olan ve   “Curiosity” e değinmeden
        yardım etti mi?            1984’te uzaydaki ilk anne olan   geçemeyiz. Curiosity,
                                   Anna Lee Fisher’dır.       NASA’nın Mars Bilim
        Apollo 13 gemisinin (ve                               Laboratuvarı misyonunun bir
        çevrenin) iç işleyişi hakkında   Nasa’dan hangi kimyasal   parçası olarak Mars’ta Gale
        bilgi sahibi olmadan, ekibin   yenilikler çıktı?      kraterinde keşifte bulunan
        karşılaştığı birçok sorunun                           otomobil büyüklüğündeki
        üstesinden gelmek mümkün   Nasa bilim adamları pek çok   gezgin robotudur.  Curiosity
        olamazdı.  Astronotlar, Lityum   yararlı madde geliştirdiler.   hedefleri Mars iklimini,
        hidroksit kutularından toksik   Çinko tozu ve potasyum   jeolojisini incelemek ve
        CO 2 birikimini gidermek   silikattan yapılan korozyon   Mars’ta daha önce yaşam
        için derme çatma bir adaptör   önleyici kaplamalar fırlatma   olup olmadığını araştırmak ve
        yaptılar ve pillerden kalan   ekipmanlarının paslanmasını   su barınabilirliği ve dünyasal
        gücü, komuta modülünü      önledi ve ve emülsiyon haline   yerleşim ile ileri zamanlarda
        yeniden başlatmak ve       getirilmiş sıfır değerlikli demir,   insansı keşiflerin mümkün
        kendilerini tekrar Dünya’ya   mekik fırlatıldıktan sonra   olup olmadığını araştırmaktır.
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18