Page 13 - ChemLife Sayı 21

yaradığı sürece nasıl çalıştığını kullanılan yeni yöntemler var. Fakat bildiğim kadarıyla veritabanı ve CRISPR’leri
görüntüleme araçları ve aralık
anlamamız çok da önemli sayesinde bilim insanları gerek bağışıklık sisteminin ve tekrarların sözlükleri üretmek
değil” gibi bir mantık hüküm değiştirilmiş bir genin ayrıntılarını ortaya çıkarma için”. BMC Biyoinformatik.
sürüyor bilimciler arasında. popülasyon içerisinde oldukça amaçlı olsun gerek gen 5. Zetsche B, Gootenberg JS,
Birçok bilim insanı tekniği hızlı biçimde yayılmasının düzenleme teknolojisini Abudayyeh OO, Slaymaker IM,
canlılar üzerinde denerken, önünü açmış görünüyor. Bu geliştirme amaçlı olsun Makarova KS, Essletzbichler P,
Volz SE, Joung J, van der Oost
CRISPR’ın optimizasyonuna durum istilacı türlerin veya CRISPR üzerinde araştırma J, Regev A, Koonin EV, Zhang
yönelik çalışmaların geride hastalık taşıyan sinek veya yapan bir bilim insanı henüz F (Ekim 2015). “Cpf1, sınıf 2
kaldığı ve sistemin henüz parazitlerin yok edilmesi yok. Genelde olduğu gibi CRISPR-Cas sisteminin tek bir
RNA yönlendirmeli endonükleazı”.
ortaya çıkarılamamış gibi uygulamaları oldukça CRISPR konusunda da
ayrıntılarının bulunduğu göz kolaylaştırıyor. Fakat yine teknolojiyi üretmiyoruz fakat 6. Fonfara I, Richter H, Bratovi?
M, Le Rhun A, Charpentier E
ardı ediliyor. bir kısım bilim insanı genetiği onu satın alıp kullanıyoruz. (Nisan 2016). “CRISPR ile ilişkili
değiştirilmiş canlıların Türkiye’de bilimsel projeler DNA bölen enzim Cpf1 de öncü
INSAN ÜZERINDEKI doğaya salınmasının belki maalesef kısa dönemde CRISPR RNA’yı işler”.
TEDAVILER SÖZ KONUSU de insan embriyosunun getireceği faydaya göre “CRISPR bile” Ekonomist. ISSN
OLDUĞUNDA CRISPR’IN değiştirilmesinden bile değerlendiriliyor, sürekli 0013-0613. Alınan 2016-05-25.
AŞMASI GEREKEN büyük ve ciddi etkileri “Bu ne işe yarayacak?” Git Abudayyeh OO, Gootenberg
ENGELLERI NASIL olabileceğini öne sürüyor. sorusu öne sürülüyor. Bu JS, Konermann S, Joung J,
Slaymaker IM, Cox DB, Shmakov
SIRALARDINIZ? Çünkü insan embriyosundaki aslında bilimsel gelişmeye S, Makarova KS, Semenova E,
değişim yalnızca o kişinin yönelik değil fakat ürün ve Minakhin L, Severinov K, Regev BİLİMSEL
Öncelikle yetişkin fareler soy hattını etkilerken kâr elde etmeye yönelik A, Lander ES, Koonin EV, Zhang
F (Ağustos 2016) ). “C2c2, tek
üzerindeki ilk çalışmalar ekosistem düzeyindeki bir bakış açısının sonucu. bileşenli programlanabilir bir RNA
birçok teknik aksaklığın değişim zincirleme etkiler Dolayısıyla özellikle sağlık ve yönlendirmeli RNA hedefleme
atlatılmasından sonra ile öngörmesi çok zor ve bir biyoteknoloji sektöründeki CRISPR efektörtür”.
hedeflenen hücrelerin çok canlı popülasyonunu çalışmalar iyi kaynaklar 7. Ledford, Heidi (3 Haziran 2015).
yalnızca binde dördünün etkileyen sonuçları önümüze bulabilse de genel anlamda “CRISPR, bozucu”. Haber Özelliği.
Doğa. 522 (7554).
DNA’sının düzeltilebildiğini getirebilir. Özellikle doğanın temel bilim çalışmalarına 8. Snyder B (21 Ağustos 2014).
gösterdi. Bu birçok hastalığın siyasi sınırlar ile kısıtlanmadığı verilmesi gereken önem şu “Yeni teknik genom düzenleme
tedavisi için oldukça yetersiz düşünüldüğünde etkilerin ankinden kat kat fazla. Yine sürecini hızlandırıyor”. Nashville,
bir sayı. İnsan embriyoları uluslararası boyutlarda de genç bilim insanlarının Tennessee: Vanderbilt
Üniversitesi.
üzerindeki çalışmalar ise çok sorunlara yol açmaması için bu sıcak konuların heyecanı 13
13
daha tartışmalı. Teknik olarak oldukça detaylı düzenlemeler ile yetiştiği ve çalışmaya 9. Hendel A, Bak RO, Kennedy kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr kimya teknolojileri gazetes i I I www.chemlife.com.tr
AB, Ryan DE, Roy S, Steinfeld I,
CRISPR’ın genom üzerinde yapılması gerektiği açık. başladığı düşünülürse ümidi Lunstad BD, Kaiser RJ, Wilkens
hedeflediğimiz genden elden bırakmaya gerek yok. AB, Bacchetta R, Tsalenko A,
başka bölgeleri de kesme GDO OLARAK BILINEN Dellinger D, Bruhn L, Porteus MH
(Eylül 2015). “Kimyasal olarak
olasılığı oldukça yüksek. GENETIĞI DEĞIŞTIRILMIŞ KAYNAKLAR: modifiye edilmiş rehber RNA’lar,
Veya her insanda iki kopya ORGANIZMALAR DA 1. Horvath P, Barrangou R (Ocak insan primer hücrelerinde
halide bulunan genlerin CRISPR TEKNIĞI ILE MI 2010). “CRISPR / Cas, bakterilerin CRISPR-Cas genomunun
düzenlenmesini geliştirir”. Doğa
birini değiştirip diğerini ÜRETILIYOR? ve arkeaların bağışıklık sistemi”. Biyoteknolojisi. 33 (9): 985-9.
değiştirmemesi de yine Bilim. 327 (5962): 167-70. Doi: 10.1038 / nbt.3290. PMID
Bibcode: 2010Sci ... 327..167H.
önemli sorunlar oluşturabilir. Çok daha kolay üretilebilir Doi: 10.1126 / Science.1179555. 26121415.
Tüm bu teknik sorunların haldeler, evet. Hali hazırda “Genomları Bakteriyel Bağışıklık 10. Ledford H’ye atlayın (Mart 2016).
üstesinden gelinebilse bile GDO gıdaların takip edilmesi Sistemi ile Düzenleme”. “CRISPR: gen düzenleme sadece
bir başlangıç”. Doğa. 531 (7593):
uygulamanın etik tartışmaları ve tüketiminin düzenlenmesi 2. Maraffini LA, Sontheimer EJ 156-9. Doi: 10.1038 / 531156a.
kolay kolay dinecek gibi değil. önemli bir sorunken bu (Mart 2010): Maratonya. “CRISPR PMID 26961639.
girişim: bakterilerde ve arkealarda
Çünkü bir embriyonun DNA konuda daha ciddi önlemlerin RNA yönlendirmeli bağışıklık”. 11. “Yaratılış Motoru””Yılın Buluşması:
dizisinin değiştirilmesi demek gerekliliği kendini gösteriyor. REDMAN M, Kral A, Kral Watson CRISPR bu kesimi yapar”. Bilim
o canlının soy hattının da Fakat duruma deneysel C (Ağustos 2016). “CRISPR / Dergisi. Amerikan Bilim İlerlemesi
Derneği.
değiştirilmesi demek. Henüz açıdan yaklaşan bilim insanları Cas9 nedir?” Çocukluk Çağında
genomun nasıl çalıştığını bile da var. Örneğin bitkilerin Hastalık Arşivleri. Eğitim ve ^ Ledford H (Haziran 2015)
Uygulama Baskı. 101 (4): 213-5.
“CRISPR, bozucu”. Doğa. 522
tam anlamıyla çözememişken birçok ilacın hammaddesini Barrangou R, Fremaux C, (7554) 10.1038 /
genleri değiştirmek sağladığını düşünürsek, bu Deveau H, Richards M, Boyaval Athın Y, Şinagawa H, Makino K,
öngöremeyeceğimiz sonuçlar hammaddelerin daha fazla P, Moineau S, Romero DA, Amemura M, Nakata A’ (Aralık
yaratabilir ve bu sonuçlar üretilmesini sağlayacak Horvath P (Mart 2007). “CRISPR, 1987). “Escherichia coli’de alkalin
prokaryotlarda virüslere karşı
yalnızca o insanı değil, genetik değişimler ucuz ilaç kazanılmış direnç sağlamaktadır. fosfataz izozim dönüşümünden
sorumlu iap geninin nükleotid
çocuklarını ve torunlarını da üretiminin önünü açabilir. Doi: 10.1126 / science.1138140. sekansı ve gen ürününün
etkileyebilir. PMID 17379808. tanımlanması”. Bakteriyoloji
PEKI, TÜRKIYE BU HIZLA 3. Marraffini LA, Sontheimer Dergisi. 169 (12): 5429-33. PMC
213968Fully erişilebilir. PMID
VAHŞI DOĞADA YÜKSELEN ALANIN EJ (Aralık 2008). “CRISPR 3316184.
girişim, staphylococci’de DNA
OLUŞABILECEK NERESINDE DURUYOR? hedefleyerek yatay gen aktarımını Yazan : Murat BAYINDIR –
DEĞIŞIMLER DE KAYGI sınırlar”. Bilim. 322 (5909): 1843- Annem Hatice BAYINDIR
NEDENI OLABILIR MI? Elbette ülkemizde gelişmeleri 5. Anısına…
yakından takip eden ve 4. Grissa I, Vergnaud G, Pourcel Gazi Üniversitesi Kimya Bölümü –
Evet, CRISPR ile birlikte uygulayan bilim insanları C (Mayıs 2007). “CRISPRdb Biyokimya ABD.