Page 13 - ChemLife Sayı 31

13
POLIMER TEKNOLOJILERI www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

EVONİK VE LIKAT,

KARBONİLASYON KİMYASININ

"RÜYA REAKSİYONU"NDA BÜYÜK

BİR ATILIM GERÇEKLEŞTİRDİ

Karbonilasyon, kimya endüstri- KARBONILASYON, BU YENILIĞIN POTANSIYEL Ekip, 1,3-bütadienin adipik asit es-
sindeki en önemli reaksiyon tür- ENDÜSTRIYEL KATALIZIN EN FAYDALARI OLDUKÇA FAZLA. terlerine tek adımda ve etkili çift
lerinden biridir. Reaksiyon, CO ÖNEMLI UYGULAMALARI alkoksi karbonilasyonunu mümkün
grubunun (karbonil grubu) organik ARASINDADIR. Şu anda, adipat diesterler, bir siklo- kılan, özel olarak tasarlanmış bir pi-
bileşiklere katalize edilmesini içe- heksanol ve sikloheksanon karışımı- ridil fonksiyonelleştirilmiş bisfosfin
rir. 60 yıldan uzun bir süredir bilim Karbonil bileşikleri (aldehidler, asitler, nın fazla nitrik asit ile oksitlenmesi ligandı ile bir paladyum katalizörü
ve endüstri, bu reaksiyonu verimli esterler) yılda birkaç milyon tonluk bir ve ardından karşılık gelen alkollerle geliştirdiler. Başarının anahtarı li-
hale getirmek için bir yol arıyordu ölçekte üretilir ve çok sayıda tüketim esterleştirilmesiyle endüstriyel ola- gand tasarımıdır. Bir bidentat fos-
ve 1,3-bütadienin ilk kez doğrudan maddesi için kullanılmaktadır. Seksen rak üretilmektedir. Bu işlem, asidin fin ligandının fosfor üzerindeki bir
karbonilasyonu başarılı oldu. yıl önce homojen olarak katalize aşındırıcı etkisi nedeniyle özel ekip- bazik piridil ikame edicisi ve bir pa-
edilmiş karbonilasyon işlemlerinin man gerektirir. Ek olarak, stratosfe- ladyum öncüsü ile kombinasyonu,
Büyük çapta saf kimyasallar üre- ilk keşfine rağmen zorluklar hala rik ozonun bağlanması sırasında bir 1,3-bütadienin dikarbonilasyonun-
tilirken, maliyet faktörü belirleyici devam ediyor, bunların başında ise sera gazı olarak CO2'den 300 kat da ≥95% verimle ve ≥97% seçicilik
bir noktadır. Uygun maliyetli ve ve- 1,3-dienlerin doğrudan dikarboni- daha zararlı olan azot oksit (N20) ile dialkil adipatlar sağladı.
rimli sentez süreçlerine olan talep lasyonu gelmektedir. ortama salınır.
de buna göre yüksektir. Kimyasal Evonik bir sonraki adım olarak eko-
reaksiyonların ve endüstriyel pro- Bu "rüya reaksiyon" adipat dies- PROJE ORTAKLARI YENI nomik ve teknik yönlerin geniş çaplı
seslerin ana teknoloji olarak kataliz terlerin daha çevre dostu ve eko- SÜREÇLERIYLE DAHA ÇEVRE değerlendirmesi hemen başlandığı-
yardımı ile optimizasyonu, ham- nomik üretimini sağlayacaktır. Bu DOSTU VE UYGUN MALIYETLI nı açıkladı.
maddelerin ve enerji kaynaklarının bileşikler, büyük ölçekte üretilen BÜYÜK ÖLÇEKLI BIR SENTEZ
daha sürdürülebilir kullanımını ve poliamidlerin ve poliesterlerin yapı YÖNTEMININ TEMELINI ATIYOR. Çalışmanın sonuçları SCİENCE
ayrıca başlangıç malzemelerinin ka- taşlarıdır. Özellikle, adipat diester- dergisinde yayınlandı, aşağıdaki
yıpsız kullanımını sağlar. Özel yapım ler plastikleştiriciler, parfümler, yağ- Proje ekibi, Leibniz Kataliz Enstitü- linkten makaleye ulaşabilirsiniz,
bir katalizör reaksiyonu hızlandırır, layıcılar, çözücüler, çeşitli farmasö- sü Enstitüsü'nden ( LIKAT) Prof. Dr. https://science.sciencemag.org/con-
yan ürünlerin oluşumunu önler ve tik aktif bileşenlerde ve en önemli Matthias Beller ve Evonik Perfor- tent/366/6472/1514?xd_co_f=M-
böylece tüm sürecin enerji ihtiyacı- olarak ise naylon üretimi için kulla- mance Materials GmbH'dan Prof. GJlNGIwMWUtNWEzYy00NTdm-
nı azaltır. nılırlar. Dr. Robert Franke tarafından yöne- LWI5OTgtZDQxMDE2Mjk3NDE0
tildi.