Page 35 - ChemLife Sayı 46

35
BILIMSEL GELIŞMELER www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

uzun süredir siklopropan molekül- lenmiş gen kümelerini daha "evcil" benzinin litre başına 32 megajul, ekliyor.
leri üzerindeydi. Üç karbon halkalı bir akrabaya kopyalamak zorunda en yaygın jet yakıtı olan JetA ve
organik bileşikler için bilimsel lite- kaldılar. gazyağı bazlı popüler bir roket Bilim adamları, kavram kanıtlama
ratürü taradı ve her ikisi de Strep- yakıtı olan RP1'in değeri yaklaşık makalelerini yayınladıktan sonra,
tomyces bakterileri tarafından Ortaya çıkan yağ asitleri, bir kar- 35'tir. yanma testi için yeterli miktarda
yapılan ve laboratuvar ortamında bon omurgası üzerinde zincirlen- üretmek için bakterinin üretim
yetiştirilmesi neredeyse imkânsız miş yedi adede kadar siklopropan Ekip, araştırmaları sırasında verimliliğini daha da artırmak için
olan bilinen iki örnek buldu. Ney- halkası içerir ve isimleri fuelimi- POP-FAME'lerinin, 1960'larda çalışmaya başladılar. Ayrıca, farklı
se ki, moleküllerden biri, mantar cins olarak adlandırılır. Biyodizel Sovyetler Birliği uzay ajansı tara- uzunluklarda polisiklopropanlan-
önleyici özelliklerine olan ilgi üretimine benzer bir süreçte, bu fından geliştirilen, 70'ler ve 80'ler mış moleküller oluşturmak için
nedeniyle incelenmiş ve genetik moleküller yakıt olarak hizmet çeşitli başarılı Soyuz roket fırlat- çoklu enzim üretim yolunun nasıl
olarak analiz edilmişti. 1990'da etmeden önce yalnızca bir ek malarında kullanılan Syntin adlı değiştirilebileceğini araştırıyorlar.
keşfedilen doğal ürün, benzersiz kimyasal işlem adımı gerektirir. deneysel petrol bazlı roket yakıtı- Sundstrom, "Belirli uygulamaları
beş siklopropan halkasının sivri na yapı olarak çok yakın olduğunu hedeflemek için zincir uzunluğunu
dişlerle dolu bir çene gibi görün- Henüz saha testleri için yeterli keşfetti. Güçlü performansına ayarlamak için çalışıyoruz" diyor.
mesini sağladığı için jawsamycin yakıt adayı molekülü üretmemiş rağmen, yüksek maliyetler, toksik
olarak adlandırılmıştır. olsalar da Cruz-Morales, “gerçek yan ürünler ve kararsız, patlayıcı JBEI'nin Teknoekonomik Analiz
bir roket motorunda test yapmak bir ara ürün ile bir dizi sentetik Direktörü Corinne Scown şunları
JBEI ve ABPDU bilim adamların- için 10 kilogram yakıta ihtiyacınız reaksiyon gibi hoş olmayan süreç ekliyor, “Havacılık ve roketçilik
dan oluşan Keasling'in ekibi, ori- var ve henüz orada değiliz” nedeniyle Syntin üretimi durdu- söz konusu olduğunda enerji
jinal suştan (S. roseoverticillatus) ruldu. yoğunluğu her şeydir ve biyolo-
jawsamycin oluşturan enzimleri Pacific Northwest National Labo- jinin gerçekten parlayabileceği
kodlayan genleri inceledi ve ilgili ratory'deki meslektaşları, anlaşıl- Sandia'da görevli bilim insanı olan yer burasıdır. Ekip, hızla gelişen
Streptomyces genomlarına baka- ması zor siklopropan halkalarının Alexander Landera "POP-FA- sektörlerde ihtiyaç duyduğumuz
rak, bunu yapabilecek enzimlerin varlığını kanıtlamak için nükleer ME'ler Syntin ile benzer yapıları uygulamalara uygun yakıt mole-
bir kombinasyonunu aradı. Ekip, manyetik rezonans spektroskopisi paylaşsa da birçoğunun üstün külleri üretebilir.”
mükemmel tatlıyı icat etmek için ile POP-FAME'leri analiz ettiler. enerji yoğunlukları var. Daha
tarifleri yeniden yazan bir fırıncı Sandia Ulusal Laboratuarlarında- yüksek enerji yoğunlukları daha Sonunda bilim insanları, süreci,
gibi, yanmaya hazır yakıt özel- ki araştırmacılar ise, bileşiklerin düşük yakıt hacimlerine izin verir, bitki atık gıda kaynaklarını büyük
liklerine sahip yeni bir molekül geleneksel yakıtlara kıyasla nasıl bu da bir rokette artan taşıma miktarlarda POP molekülü ürete-
oluşturmak için mevcut bakteri performans göstereceğini tahmin yüklerine ve genel emisyonların bilecek ve potansiyel olarak nihai
makinelerini yeniden birleştirmeyi etmek için bilgisayar simülasyon- azalmasına izin verebilir" diyor. karbon nötr yakıt haline getirebi-
umuyordu. ları kullandılar. Ekibin bir sonraki hedeflerinden lecek bakteri suşuna dönüştürme-
biri, her molekülde ağırlık ekleyen yi umuyorlar.
Danimarka Teknik Üniversitesi, Simülasyon verileri, POP yakıt ancak yanma faydası olmayan iki
Novo Nordisk Biyosürdürülebi- adaylarının oda sıcaklığında oksijen atomunu çıkarmak için Kaynak: https://www.chemeuro-
lirlik Vakfı Merkezi'nde kıdemli güvenli ve kararlı olduğunu ve bir süreç oluşturmak. Landera, pe.com/
araştırmacı ve doğal mayanın kimyasal işlemden sonra litre ba- "Bir jet yakıtıyla karıştırıldığında,
ortak araştırmacısı Cruz-Mora- şına 50 megajul'den fazla enerji POP-FAME'lerin uygun şekilde
les, “S. albireticuli adlı bir suşta yoğunluğu değerlerine sahip oksijeni giderilmiş versiyonları da
yeni siklopropan yapan enzimleri olacağını göstermektedir. Normal benzer bir fayda sağlayabilir" diye
keşfettikten sonra POP-FAME'ler
yapmak için gerekli tüm bileşen-
leri bir araya getirmeyi başardık.
İhtiyacımız olanı doğal olarak
yapan yollar için binlerce genom-
da aradık. Bu şekilde, işe yarayan
veya yaramayan mühendislikten
kaçındık ve doğanın en iyi çözü-
münü kullandık" diyor.

Ne yazık ki, iş üretkenliğe geldi-
ğinde bakteriler o kadar işbirlikçi
değildi. Her kıtadaki topraklarda
her yerde bulunan Streptomyces,
olağandışı kimyasallar üretme
yetenekleriyle ünlüdür. Cruz-Mo-
rales, "İmmünosupresanlar, antibi-
yotikler ve kanser önleyici ilaçlar
gibi günümüzde kullanılan birçok
ilaç, mühendislik ürünü Streptom-
yces tarafından üretiliyor. Ama
çok kaprisliler ve laboratuvarda
birlikte çalışmak hoş değil. İki
farklı tasarlanmış Streptomyces,
POP-FAME'leri yeterli miktarlar-
da üretemediğinde, yeni düzen-