Page 9 - ChemLife Sayı 52
P. 9

BILIMSEL GELIŞMELERBILIMSEL GELIŞMELER                                 WWW.CHEMLIFE.COM.TR        CHEMLIFE         9
             BILIMSEL GELIŞMELER




                                                                                                      temizlenmesinde birden fazla tekno-
                                                                                                      lojinin rol oynaması ihtimali yüksektir.
                                                                                                      PFAS onlarca yıldır tüketici ürünlerin-
                                                                                                      de, yangın söndürme köpüklerinde ve
                                                                                                      floropolimer üretiminde kullanılmak-
                                                                                                      tadır. Artık çevrede ve insanlarda yay-
                                                                                                      gın olarak bulunmaktadırlar.

                                                                                                      Bazı PFAS'lar trilyon başına parça se-
                                                                                                      viyelerinde insan sağlığına zararlıdır.
                                                                                                      Dikkatler öncelikle en toksik olanlar-
                                                                                                      dan ikisine odaklanmıştır: PFOA ve
                                                                                                      PFOS. Ancak çoğu PFAS'ın (yaklaşık
                                                                                                      15.000 adet vardır) insan sağlığı üze-
                                                                                                      rindeki etkileri hakkında çok az şey
                                                                                                      bilinmektedir.
                                                                                                      PFOA  ve  PFOS  artık  ABD'de  kul-
                                                                                                      lanılmasa  veya  üretilmese  de  ülke
                                                                                                      genelinde içme suyu kaynaklarını kir-
                                                                                                      letiyorlar. Birçok belediye içme suyu
                                                                                                      tesisi, eyalet veya yerel düzenlemelere
                                                                                                      uymak amacıyla kimyasalları gidermek
                                                                                                      için sularını arıtır. Yakında federal dü-
                                                                                                      zenlemeler kapsamında daha da katı
                                                                                                      sınırlara uymak zorunda kalabilirler.

                                                                                                      Ancak depolama alanı operatörleri,
                                                                                                      atık su arıtma tesisleri ve kimyasal
                                                                                                      üreticileri düzenlemeleri beklemiyor.
                                                                                                      PFAS kirliliğinin kaynağı olma sorum-
                                                                                                      luluğunu istemiyorlar, bunun yerine
                                                                                                      kirletici maddeleri yok etmeye çalı-
                                                                                                      şıyorlar.

             RemWell, yeraltı suyundaki per- ve polifloroalkil maddeleri parçalamak için ses   nik boşluklar patlayana kadar büyür ve   Uzmanlar, PFAS'ı yok etmek için her-
             dalgalarını kullanan bir yeraltı teknolojisini ticarileştiriyor.  enerji açığa çıkıyor.  kese uyan tek bir yaklaşımın olmadığı
             larından birinin UV aralığında emilen   nımız 'PFAS imha uzmanları olabilmek             konusunda hemfikir. RemWell'den Cri-
             arka plandaki organik moleküllerle   için PFAS tespit uzmanları' oldu” diyor.  Crimi, PFAS'ın yüzeylerde takılmayı   mi, "Bu, 'En iyi olan kazansın' şeklinde
             uğraşmak olduğunu söylüyor. Askıda                          sevdiğinden bu boşlukların üzerinde   olmayacak" diyor. “Daha çok 'Bunun
             katı maddeler de problemlidir. Ancak   Brockgreitens, ilaç, tıbbi, yarı iletken   sıralandığını söylüyor. Boşluklardan   için en iyi niş nerede? Bunun için en
             birçok endüstriyel müşterinin ön ele-  ve havacılık firmaları da dahil olmak   salınan yüksek enerjinin, kirletici mad-  uygun yer neresi?'
             me veya ön filtreleme adımları oldu-  üzere PFAS kimyasallarını kullanmak   deleri piroliz yoluyla parçalayabilen
             ğunu belirtiyor. "Halihazırda katıları   zorunda olduklarını düşünen şirket-  ısı biçiminde olabileceğini belirtiyor.   Bu yılın sonuna doğru Aquagga ve
             ve diğer arka plan organik maddelerini   lerin, PFAS atıklarının yönetimi ko-  Enerji aynı zamanda kirletici maddele-  tam ölçekli SCWO sistemlerine sahip
             dışarı çıkaran bir pH ayarlaması veya   nusunda yardım almak için Claros'a   rin bozulmasına yardımcı olan serbest   üç ekip (Revive, General Atomics ve
             pıhtılaşma süreciniz olabilir."  geldiğini söylüyor. Şirket aynı zaman-  radikaller de oluşturabilir. "Hepsi çok   Arcadis, 374Water ve Clean Earth or-
                                           da içme suyu tesislerini de potansiyel   agresif olan çeşitli mekanizmalar var"   taklığı) PFAS imha teknolojilerini bir
             Claros, antimikrobiyal ve diğer özellik-  müşteri olarak görüyor.  diyor.                Savunma Bakanlığı sahasında sergi-
             lere sahip tekstil ürünleride üretme-                                                    leyecek. Fırınlama olarak adlandırılan
             ye başladı. 2018 yılında şirket, sudaki   SONOLİZ           RemWell'in reaktörü, yeraltında 90   süreçte, dört ekibin her biri, farklı bir
             PFAS'ı yakalamak için bir sorbent oluş-                     metreye kadar derinlikte inşa edilen   yöntemle zenginleştirilmiş üç farklı
             turmaya başladı. Claros CEO'su Mic-  Granül aktif karbon filtrasyonu, ters   uzun yatay bir kuyuya girecek şekilde   PFAS örneğini yok edecek.
             helle Bellanca, sorbent kapasitesine   ozmoz, iyon değişimi ve köpük ayır-  tasarlandı. Reaktör yaklaşık 30 cm ça-
             ulaştığında "ya onu yakıyorsunuz ya   ma gibi ön imha adımları, kimyasalları   pında ve 45 cm uzunluğundadır. Crimi,   Kaynak: https://cen.acs.org/environ-
             da çöpe atıyorsunuz" diyor. "Sorbenti-  yoğunlaştırmak için neredeyse tüm   kirlenmiş yeraltı suyunun reaktörden   ment/persistent-pollutants/Compe-
             mizin PFAS'yi yakalamada oldukça et-  PFAS imha tekniklerinde kullanılabilir  yavaşça aktığını ve geçmesinin 12 saat   tition-destroy-forever-chemicals-he-
             kili olmasına rağmen, çevredeki PFAS                        veya daha uzun sürdüğünü söylüyor.  ats/102/i7
             sorununu devam ettireceğimizi hemen   Clarkson Üniversitesi çevre mühen-
             fark ettik" diyor.            disliği profesörü Michelle Crimi, "Suyu   RemWell, teknolojisini Savunma Ba-
                                           arıtmak için yerden dışarı pompala-  kanlığı'nın (DOD) bir sahasında PFAS
             Claros sorbent fikrinden vazgeçti ve   mak çok fazla para ve enerjiye mal   ile  kirlenmiş  yeraltı  suyu  üzerinde
             PFAS'ı yok edecek bir yöntem geliş-  oluyor"  diyor.  Crimi,  PFAS  imhası   test ediyor. Bu yılın sonlarında hava-
             tirmeye koyuldu. Bellanca, UV-foto-  için yeraltı sonolizini ticarileştirmeyi   lar ısındığında, daha ileri testler için
             kimyasal sürecin sorbent ihtiyacını   amaçlayan New York merkezli start-up   teknolojiyi İsveç'te kurmayı planlıyor.
             ortadan kaldırdığını söylüyor.  RemWell'in kurucu ortağıdır.  Crimi, Avustralya ve İsveç hükümet-
                                                                         lerinin "PFAS sorununa çok hızlı tepki
             Şirket ayrıca, toplam organoflor tahlili   Crimi,  sonolizin  belirli  bir  frekans   verdiklerini" söylüyor.
             ve sıvı kromatografi/kütle spektro-  aralığındaki (ultrasonik ve hatta me-
             metresi yöntemleri de dahil olmak üze-  gasonik) ses dalgalarına dayandığını   GELİŞEN DÜZENLEMELER VE
             re PFAS analitik yöntemleri geliştirme   söylüyor. Bu frekanslarda ses dalgaları   SORUMLULUK
             konusunda uzun yıllara dayanan dene-  suda kavitasyona neden oluyor diyor.
             yime sahiptir. Brockgreitens, "Sloga-  Görülemeyecek kadar küçük olan mi-  Çöp sahalarına, atık sulara ve içme
                                                                         suyu kaynaklarına bulaşan PFAS'ın
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14