Page 10 - ChemLife 6. Sayı

BILIMSEL

www.chemlife.com.tr BILIM DÜNYASINDA BIR ILK YAŞANDI
VE İNSAN EMBRİYOSUNDA KİMYASAL

AMELİYAT YAPILDI

10
Çin’de Sun Yat-sen Üniversite- düzenleme” (base editing) yön- şekli. CRISPR, DNA’yı parçaları- Çin’in en büyük şehirlerinden
si’ndeki bilim insanları, genetik temi ile bu yapılardaki bozuk- na ayırıyor. Vücut bu kopukluğu Guangzhou’daki üniversite-
yapımızın temelini oluşturan lukları dönüştürüp, onarmayı onarmaya çalışırken, genleri de deki araştırmayı yürüten ekip,
DNA’daki 3 milyon baz çiftinin denedi. İnsan embriyolarında devre dışı bırakıyor. Bu da vücu- CRISPR tekniğini insan embri-
(nükleotit dizilimi) birinde bulu- yapılan uygulama ile DNA’nın da yeni bir genetik kod girmeye yolarında kullanan ilk grup ola-
nan hatayı düzeltmeyi başardı. yapısı değiştirilerek embriyo fırsat tanıyor. rak da dikkat çekmişti.
Çalışma bilim dünyasında bir beta-talasemi (Akdeniz anemi-
ilk ve çalışmayı yürüten bilim si) hastalığından arındırıldı. Temel düzenleme tekniği ise Protein and Cell dergisinde
insanları, ilerde bu yöntemle Araştırmacılardan Junjiu Huang DNA temelindeki bazları birbi- yayımlanan araştırma, bilim
Ekim - 2017
kalıtsal hastalıkların tedavi edi- BBC’ye yaptığı açıklamada “Te- rine dönüştürme yöntemiyle insanlarının DNA’sını işleme
lebileceğini söylüyor. mel düzenleme tekniği ile insan çalışıyor. kapasitesindeki hızlı ilerleme-
embriyosundaki genetik bir nin son örneklerinden. Ancak
Deneyde laboratuvarda üretilen hastalığı iyileştirmenin uygula- ABD’deki Harvard Üniversite- bu tarz çalışmalar beraberinde,
embriyolar kullanıldı. Akdeniz nabilirliğini kanıtlayan ilk grup si’nde temel düzenleme yön- hastalıkları engellemek adına
anemisi taşıyan bir hastadan biz olduk” dedi. temi üzerine çalışan Profesör hangi yolların kabul edilebilir ol-
alınan dokular, klonlama ile üre- David Liu, yöntemi “kimyasal duğuna dair etik ve sosyal tar-
tilen embriyolara yerleştirildi. Huang, çalışmanın Akdeniz ameliyat” olarak adlandırıyor. tışmaları da getiriyor.
Akdeniz anemisi, nokta mutas- anemisi hastalarını iyileştir-
yon olarak adlandırılan genetik mekte, bu ve bunun gibi kalıtsal Liu yeni tekniğin CRISPR’den Londra’daki Francis Crick Ens-
kodumuzdaki tek bir bazda olu- hastalıkların bebekler dünyaya daha etkili ve yan etkilerinin titüsü’nden Profesör Robin
şan değişimden kaynaklanıyor. gelmeden düzeltilmesinde yeni daha az olduğunu belirtti. Lovell-Badge, bu tarz yöntem-
DNA molekülü, dört farklı baz- yollar açacağını belirtti. İnsanlarda hastalıklarla bağlan- lerin düzenlenmesine ve etiğine
dan (Adenin, Guanin, Sitozin, Ti- tılı genetik mutasyonların üçte dair daha fazla tartışma yürü-
yamin) oluşuyor. Bu bazlar DNA ‘Kimyasal ameliyat’ ikisinin nokta mutasyonlardan tülmesi gerektiğini savunuyor.
çift sarmalının yapısını oluştu- kaynaklandığını belirten Liu, Lovell-Badge bu nedenle, bu
ruyor. İnsan vücudunun işleyişi Temel düzenleme yöntemi, temel düzenleme tekniğinin bu yöntemlerin klinik olarak kul-
için gerekli genetik talimatlar bu CRISPR olarak bilinen ve hali mutasyonları doğrudan düzelt- lanılmasının yakın zamanda
bazlarda saklanıyor. hazırda bilim dünyasında dev- me potansiyeli olduğuna dikkat mümkün olmadığına dikkat
rim yaratmış olan genom dü- çekti. çekiyor.
Çin’deki ekip, uyguladığı “temel zenleme tekniğinin gelişmiş bir