Page 35 - ChemLife Sayı 13

bileşik” olduğunu demektedir. sert bir şekilde tıkanmış bulun- Potansiyel terapötik uygula- semptomları yaşayan insanları
2002’den önce görülen nadir maktadır. malara sahip bir başka AIBL da içerecektir. Bush, “Bir kişinin
başarılar da bazı semptomların iç görüsü de demirin önemli erken belirtileri olduğunda
geçici olarak rahatlatılmasını Sporadik Alzheimer hastalığının rolüdür. Katılımcıların bir bunun işe yarayabileceğini
sağladı. en göze çarpan çalışmaların- kohortunda, beyinlerindeki düşünüyoruz” demektedir.
dan biri, 2006 yılında başlatı- demir düzeylerini grafiklemek “Ferrotozun henüz büyük bir
Alzheimer hastalığında beyin- lan, Avustralya Görüntüleme için yakın zamanda geliştirilmiş teori olduğunu söyleyemem”
deki sinir hücreleri dokusunda Biyomarker ve Yaşam Tarzı bir MRG formu için kantitatif diye ekleyen Bush, ama bir
beta-amyloïd olarak bilinen bir Çalışması (AIBL) olarak adlandı- duyarlılık haritası kullanılmıştır. grubun bunun için çok fazla
tür anormal protein biriki- rılan uzunlamasına bir çalışma Aynı hastalara amiloid plak heyecanlandığını belirtmiştir.
mi oluşmaktadır. Bu protein olmuştur. On yılı aşkın bir oluşumunu ölçmek için PET ta-
birikimi beyinden atılamaz süredir 60 yaş üstü 1000’den raması yapıldı. Avustralya’nın Alzheimer hastalığının ke-
hale geliyor. Araştırmacılar bu fazla insan izlenmiş ve 18 ayda Melbourne şehrinde bulunan sin tedavisi henüz mümkün
birikim ve plaklardan dolayı bir test edilmiştir. Halen devam Florey Nörobilim ve Ruh Sağlığı değildir. Var olan tedaviler ise
sinir hücreleri arasındaki bağ- etmekte olan çalışma, dünya- Enstitüsü’nden Ashley Bush, durumu destekleyici olarak
lantıların bozulduğunu ve sinir daki kan bazlı biyobelirteçlerin çalışmanın bir parçası olan uygulamaktadır. Bazı ilaçlar ile
hücrelerinin helak olduğunu biliş, görüntüleme ve ölçümleri- “İkinci taramayla birlikte ölçü- hastalık sürecini yavaşlatmak
düşünüyorlar. Dolayısı ile beyin nin en kapsamlı çalışmasıdır. len demir de çok daha doğru ve bazı belirtilerin şiddetini
düzgün çalışamaz hale geliyor sonuçlar almamızı sağladığını” azaltmak mümkündür. İlaçlar KÖŞE YAZISI
ve beyin hücrelerinin ölümü
gerçekleşiyor.

35

Kaynak: ALFRED PASIEKA kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
/ BILIM FOTOĞRAF
KÜTÜPHANESI

Bir Alzheimer hastasının beyni
(solda) sinir hücrelerinin deje-
nerasyonu ve ölümü nedeniyle Kaynak: Cell / Elsevier Inc. belirtmiştir. Ancak Bush, demir Alzheimer hastalığını kesin
normal bir beyine (sağa) göre keşfinin hastalık öngörüsünde tedavi edemez, sadece hasta-
küçülür. Beynin yüzeyi genellik- Ferroptoz, lipid hidroperok- yararlı olmaktan çok daha faz- lığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
le daha derinden katlanır. sitlerin oluşumunu indükleyen la olduğunu düşünüyor. Demir İlaçların oldukça mütevazi
demir ile programlanmış hücre oluşum nedenlerinin toksisiteye tedavi edici etkisi vardır. Etkili
Geçtiğimiz 25 yıl boyunca ölümünün bir modudur. neden olduğunu gösterebilir ve olduğunda ise genellikle dikkat,
Alzheimer’ın Florey Avustral- düşündüğümüz mekanizmanın konsantrasyon ve konuşma ye-
ya Ruh Sağlığı ve Ruh Sağlığı Alzheimer’in Perth’deki Edith ferroptoz adı verilen program- teneği konusunda olur, hafıza
Enstitüsü’nün araştırmacı ve Cowan Üniversitesi’nde ve Syd- lanmış bir hücre ölümünden üzerinde bir etkisi yoktur. İlacın
klinik uzmanı Ashley Bush, ney’deki Macquarie Üniversite- geldiğini anlatmaktadır. Bush, kimde etkili olup olmayacağı
nörodejenerasyon ve demansta si’nde araştırmacı ve kurucula- Alzheimer’in post mortem önceden bilinemez.
metallerin ve oksidatif stresin rından biri olan Ralph Martins, dokularında gördüğü değişik-
rolünü araştırdı. Bush’un araş- yapılan denemeden birkaç çar- likleri, yani lipit peroksidasyonu KAYNAKÇA
tırmaları, Alzheimer hastaları- pıcı gözlemin geldiğini söylüyor. ve demir yükselmesiyle ilgili 1. M A Lalli et al, Alzheimer’s & Demen-
nın amiloidinde değil, beyindeki Örneğin, iyi bir diyet ve düzenli olduğu için ilgi uyandırdığını tia, 2014, 10, S277
en önemli faktör olarak yüksek egzersiz gibi yaşam tarzı fak- söylemektedir. Alzheimer’da 2. F Lopera et al, JAMA, 1997, 277, 793
demir seviyelerine işaret törleri, kalp hastalığından ve beyinde biriken demir, kendi- 3. R Yan, Transl Neurodegener., 2016,
ettiğini söylemektedir. Ve şu şeker hastalığından korunmak lerini öldürmek için nöronları 5, 13
anda Alzheimer hastalarında için yaptıkları gibi demansın tetiklediğini gösteriyor. 4. S Ayton ve arkadaşları , Brain , 2017,
demir temizleme ilaçlarını test kesilmesi için de aynı derecede 140 , 2112
etmek için bir klinik denemesi- önemlidir. Martins, bu konuda İlk semptomlar ortaya çıkma- 5. BR Stockwell ve arkadaşları , Celi ,
ne öncülük etmektedir. +2 ve +3 “Gelecekte amiloid düşürme ve dan önce müdahale edilmesi 2017, 171 , 273
oksidasyon durumu arasında inflamasyonu hedefleyen ilaçla- için odaklanan en son amilo- 6. https://www.chemistryworld.com
kolayca geçiş yapabilen demir, rın kombinasyon yaklaşımlarını id-hedefleyici ilaç denemelerin- 7. https://www.alzheimer-nederland.
serbest radikallerin üretilmesi göreceğiz” diyor. den farklı olarak 3D denemesi
ile ünlüdür. Amiloid teorisi çok yapılıp hali hazırda demans