Page 27 - ChemLife Sayı 30

27
KIMYA BILIMINDEN KISA KISA www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

FORMALDEHIT
ISIYI ELEKTRİĞE GERİLEBİLİR VE
DÖNÜŞTÜRMEDE VERİMİNDE BEŞ
DÜNYA REKORU BOZUNABİLİR YARI KAT ARTIŞ
İLETKENLER

Yeni geliştirilen bir malzeme tipi,
sıcaklık farklarından çok verimli
bir şekilde elektrik akımı üretiyor.
Bu malzeme, sensörlerin ve küçük
işlemcilerin kendilerini kablosuz
olarak enerji sağlamalarına izin ver-
mektedir.Termoelektrik malzeme- Formaldehit, kimya endüstrisinde
ler, ısıyı elektrik enerjisine dönüş- kullanılan en önemli hammaddeler-
türebilir. Bunun nedeni Seebeck den biridir ve daha birçok karmaşık
etkisidir. Eğer böyle bir malzeme- kimyasal ürünün sentezi için çıkış
nin iki ucu arasında bir sıcaklık farkı noktası görevi görür. Formaldehitin
varsa, elektrik voltajı üretilebilir ve endüstriyel üretimi şu anda fosil
akım akmaya başlayabilir. Belirli yakıtları tüketen ve yüksek ener-
bir sıcaklık farkında üretilebilecek ji girişi gerektiren büyük ölçekli
elektrik enerjisi miktarı, ZT değeri Elektroniği doğal dünyaya ku- ri sentezledi ve karıştırdı. Bu bir prosedüre dayanmaktadır. Bu
ile ölçülür: Bir malzemenin ZT de- sursuz bir şekilde entegre et- elyaflardan yapılan ince filmler, nedenle, iklimin hafifletilmesine
ğeri ne kadar yüksek olursa, termo- mek için hem gerilebilir hem de elektrik performansında çatla- önemli katkı sağlayabilecek daha
elektrik özellikleri o kadar iyidir. bozunabilir materyallere ihtiyaç ma veya taviz vermeden nor- verimli ve daha sürdürülebilir sen-
duyulur. Örneğin iç organların mal uzunluklarının iki katı kadar tez modlarına acilen ihtiyaç duyul-
Bugüne kadarki en iyi termoelekt- yüzeylerine uyan, ancak artık gerilebilir. Bilim insanları, zayıf maktadır.
rikler, ZT değerlerinde yaklaşık 2,5 gerekmediğinde çözünen ve bir aside yerleştirildiğinde yeni
ila 2,8 olarak ölçülmüştür. TU Wien kaybolan esnek tıbbi cihaz- malzemenin 10 gün içinde ta- LMU’de (Ludwig-Maximilians-U-
(Viyana) ‘daki bilim insanları ZT de- lar bunlara örnektir. Ancak, bu mamen bozunduğunu, ancak in- niversität München) Profesör olan
ğeri 5 ila 6 olan tamamen yeni bir özelliklerin elektronik aksamlara san vücudunda daha uzun süre Oliver Trapp ve meslektaşları, ma-
malzeme geliştirmeyi başardılar. tanıtılması zordur. Araştırmacı- alacağını söyledi. Yarı iletken, kine öğrenmesiyle oluşturulan bir
Malzeme Silikon kristali üzerine uy- lar, bir gün sağlık ve çevre izle- aynı zamanda bir petri kabında algoritmaya dayanan formaldehit
gulanan ince bir demir, vanadyum, mesinde uygulamalar bulabile- malzeme üzerinde büyüyen in- üretimi için yeni bir iş akışı geliştir-
tungsten ve alüminyum tabakası- cek gerilebilir, parçalanabilir yarı san hücreleri için toksik değildi. di. Chemical Science dergisinde ra-
dır. Yeni malzeme o kadar etkilidir iletkenler geliştirdiler. Araştırmacılara göre bu; aynı por edilen yeni prosedür, bileşiğin
ki sensörler ve hatta küçük bilgisa- anda yarı iletkenlik, içsel gerile- verimini 5 kat artırdığını anlatıyor.
yar işlemcileri için enerji sağlamak Araştırmacılar, yeni materyalle- bilirlik ve tam parçalanabilirliğin Çalışmanın yazarları, yeni yakla-
için kullanılabilir. Küçük elektrikli rini yapmak için, elastik bir mat- üç niteliğine sahip olan bir mal- şımlarının büyük potansiyele sahip
cihazları kablolara bağlamak ye- rise gömülü yarı iletken nano zemenin ilk örneği. olduğuna ve prensip olarak diğer
rine, sıcaklık farklarından kendi elyaflara kendiliğinden monte sentetik prosedürlere uygulanabi-
elektriğini üretebilirler. edilen iki parçalanabilir polime- leceğine inanıyor.

ESKİ KİTAPLARIN KOKUSU BETON YAPILARI
KORUMAYA YARDIMCI OLABİLİR GÜÇLENDİRMEK
İÇİN SÜRDÜRÜLE-
BİLİR MALZEME

BİLİM İNSANLARI
KARBONU YAKITA
DÖNÜŞTÜRÜYOR

Yeni nesil ultra yüksek performans- Bilim insanları, ekonomik olarak za-
lı elyaf takviyeli beton (UHPFRC), rarlı karbon dioksit (CO2)’yi faydalı
Eski kitaplar hoş (badem, karamel sanları bu durumun önüne geçmek EPFL’de (Ecole Polytechnique Fe- bir alternatif yakıta dönüştürerek
ve çikolata) ile pis (formaldehit, için farklı kâğıt kompozisyonlarının derale de Lausanne) keşfedildi. Yeni iklim değişikliği ile mücadele etmek
eski kıyafet ve çöp) arasında bir kokularını tahribatsız bir şekilde malzeme, hem yeni hem de eski için bir “yapay yaprak” oluşturdular.
koku aralığına sahiptir. Kâğıdın bo- koklayabilen elektronik bir burun köprülerin ve diğer yapıları güçlen- Nature Energy dergisinde yayın-
zulmasının erken belirtilerini tespit geliştirdi. Hassas yeni yöntem, ko- dirmek ve ömürlerini uzatmak için lanan bir makalede açıklanan yeni
etmek, koruma çabalarının yönlen- runmaya muhtaç kitapları tespit et- kullanılacak. Dahası, bu malzeme- teknoloji, bitkilerin güneş ışığından
dirilmesine yardımcı olabilir Ancak menin yanı sıra, komşularının rafta yi üretme işlemi önceki nesil elyaf enerji alarak karbondioksiti yiye-
çoğu teknik, tarihçilerin kurtarmak yayımladığı VOC’lerin kitaplarının takviyeli betondan % 60-70 daha ceğe dönüştürmelerinden ilham
istediği şeyleri yok eder. Bilim in- korunmasına yardımcı olabilir. az CO2 salınımı yapıyor. almıştır.