Page 19 - ChemLife Sayı 35

19
ENDÜSTRIYEL TEKNOLOJILER www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

Birçok değerli mineral, rüzgar tür- olan talep önemli ölçüde artmak-
binlerinden güneş panellerine ve tadır. Bazı mineraller için, enerji
elektrikli araçlara kadar günümüz- geçişleri zaten talep büyümesi için
de yaygın olarak kullanılan temiz ana itici güçtür. 2015 yılından bu
enerji teknolojilerinin gelişmesinde yana, elektrikli ulaşım ve enerji
kritik bir rol oynamaktadır. Ancak depolama (toplam talebin % 35)
bu ve diğer önemli teknolojilerin, lityumun en büyük tüketicileri
dünyadaki enerji geçişlerinin hız- haline gelmiştir. Aynı şekilde, bu
lanmasını desteklemek için yeterli uygulamaların kobalt talebinde
mineral kaynaklarından yararlana- payı aynı dönemde % 5'ten nere-
bilmelerini sağlamak, yetersiz ana- deyse % 25'e yükselmiştir.
liz edilmiş küresel bir sorundur.
Lityum, kobalt ve nikel pillere daha
yüksek şarj performansı ve daha Bu hızlı büyüme, 2016 ile 2018
yüksek enerji yoğunluğu sağlar. arasında kobalt fiyatlarındaki beş
kat artışa sebep olduğu gibi arz
Bakır, elektrik akımlarını benzer- üzerinde de baskı yarattı. Şirketler
siz bir şekilde yürütme kabiliyeti ve hükümetler için temiz enerji
sayesinde enerji sistemleri için geçişleri için güvenilir mineral arzı yenilenebilir enerji dünyasında bir mineral de, dünya krizden çıkarken
son derece gereklidir. Neodimyum bu noktada çok önemlidir. jokerdir. ve özellikle de birçok hükümet
gibi bazı nadir toprak elementle- ekonomik teşvik paketlerinin mer-
ri, rüzgar türbinleri ve elektrikli kezine yenilenebilir enerji ve pil
araçlar için hayati önem taşıyan Ayrıca, bazı durumlarda mevcut koyarsa, enerji geçişlerini hızlan-
güçlü mıknatısların üretilmesinde Enerji jeopolitiği fikri tipik olarak mineral çıkarma uygulamaları ve- dırma çabalarını artırdıkça talebin
önemlidir. petrol ve gazla ilişkilidir. Buna kar- rimsiz, güvensiz, kirletici ve sosyal hızla büyüdüğünü görebiliyordur.
şılık, güneş, rüzgar ve diğer temiz protestolara maruz kalmaktadır.
enerji teknolojileri genellikle bu tür DRC'deki kobalt üretiminin yak- Günümüzde faaliyet gösteren ba-
risklerden etkilenmez olarak görü- kır ve nikel minerallerinin çoğunun
Covid-19 salgını birçok ülkeyi bir lür. Ancak enerji geçişleri için ge- laşık % 20'si, tehlikeli koşullarda pik üretim aşamasına yaklaştığı
çeşit kilitlenmelere ittiğinden ve rekli olan birçok mineralin üretimi temel araçlarla mineralleri çıkaran düşünüldüğünde, bakır ve nikel
madencilik faaliyetlerini dünya ile ilgili jeopolitik tehlikeler vardır. “zanaatkar” madencilere dayan- ile yan ürün olarak üretilen diğer
çapında etkilediğinden, önemli mi- maktadır. Nadir elementleri işleme
neraller de dahil olmak üzere temiz Enerji geçişlerinin merkezinde büyük miktarlarda zararlı kimyasal- minerallere olan talebi karşılamak
enerji tedarik zincirleri etrafındaki bulunan birçok minerallerin üre- lar içerir ve her zaman uygun şekil- için yeni minerallere yeterli yatırım
riskler daha keskin bir şekilde timi coğrafi olarak petrol veya de ele alınmayan yüksek miktarda yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
ortaya çıkmıştır. Peru’nun küresel doğal gaza göre daha az bölgede katı atık ve atık su üretir. Bunlar, Enerji geçişini hızlandırmak için
üretimin % 12'sinden sorumlu yoğunlaşmaktadır. Lityum, kobalt artan sosyal ve çevresel kaygılar mineral kaynaklarına yeniden
olan bakır madenciliği faaliyetleri, ve çeşitli nadir elementler için ilk arasında minerallerin istikrarlı bir odaklanmak hayati önem taşıyor
ülkenin önlemleri nedeniyle durma üç üretici, küresel üretimin dörtte şekilde tedarik edilmesi için ek
noktasına geldi. Güney Afrika’nın üçünden fazlasını kontrol ediyor. zorluklar yaratmaktadır. Temiz enerji teknolojilerinin ya-
kilitlenmesi, birçok temiz enerji Bazı durumlarda, tek bir ülke yılması hızlandıkça, maliyet öğe-
teknolojisinde ve emisyon kontrol dünya çapındaki üretimin yaklaşık Gecikmeli veya kısıtlı yatırımlar lerinin çoğunun daha da düşerek
cihazında önemli bir malzeme olan yarısından sorumludur. Rafineri önümüzdeki yıllarda daha zorlu bir teknoloji öğreniminden ve ölçek
küresel platin üretiminin % 75'ini işlemlerinin yoğunluğu da yüksek- pazarın oluşmasına neden olabilir. ekonomilerinden faydalanması
bozdu, ancak ülke daha sonra ma- tir, sadece Çin küresel lityum ve Geçtiğimiz birkaç hafta boyunca, muhtemeldir. Bununla birlikte,
denlerin % 50 kapasitede çalışma- kobalt rafine işleminin yaklaşık % birçok şirket uzun bir kriz ve düşük yatırımlar talep büyümesine ayak
sına izin verdi. 50 ila % 70'ini oluşturmaktadır. fiyatlar nedeniyle planlanan yatı- uyduramaz ve tüm tedarik zinciri
Çin tüm nadir elementler değer rımlar için bütçelerini erteledi veya boyunca dalgalanmalar gönderirse,
Temiz enerji teknolojileri için artan zincirinde baskın bir konuma sa- azalttı. İlk veriler, yeni proje onay- mineral maliyetleri farklı bir yönde
larının yavaşladığını ve yıllık arama
hareket edebilir.
talep, kritik mineraller talebini hiptir. bütçelerinin 2019'a kıyasla % 30
güçlendiriyor. oranında düşeceğini ve bunun da
Çin, mineralleri nadir metallere ve arz için daha uzun vadeli etkileri Bu sorunlar bir denklem içine ko-
mıknatıslara dönüştüren işleme olacağını göstermektedir. Bu har- nulmalıdır. Bir petrol arz krizi, üze-
Temiz enerji teknolojileri genellikle işlemlerinin % 85 ila % 90'ından cama kesintileri, alıcıların tedarik
fosil yakıt bazlı muadillerinden sorumludur. Bu, tedarik zincirleri kaynaklarını çeşitlendirme veya rinde çalışan tüm araçlar için geniş
daha fazla mineral gerektirir. Elekt- yasal değişikliklerden, ticaret kısıt- tedarik zincirlerini yerelleştirme yankılara sahiptir. Pillerin üretilme-
rikli bir otomobil, geleneksel bir kapsamını sınırlayarak, yeni mine- si için gerekli olan bir mineral sı-
otomobilin beş katı mineral, Kara lamalarından, hatta az sayıda ülke- ralleri veya pazara yeni girenleri kıntısı veya fiyat artışı, yoldaki her
rüzgar santrali aynı kapasitede de siyasi istikrarsızlıktan hızla etki- orantısız bir şekilde etkiliyor. elektrikli aracın çalışmasını değil,
gaz yakıtlı bir santralin sekiz katı lenebileceğinden, ithal mineraller yalnızca yeni pilli araçların piyasa-
mineral kullanıyor. Fosil yakıt bazlı kullanarak güneş panelleri, rüzgar ya arzını etkiler. Bununla birlikte,
teknolojilerde bile, daha yüksek türbinleri ve piller üreten şirketler Yatırım kesintilerinin etkileri mi- mineraller için fiyat oynaklığının
verimlilik ve daha düşük emisyon için bir endişe kaynağı oluşturmak- nerallere göre değişir. Ancak ba- birçok alanda temiz teknoloji
elde etmek için bile minerallerin tadır. Örneğin Kongo Demokratik zıları, özellikle bakır ve nikel, talep dağıtımını geciktirme riski vardır.
yoğun kullanımına ihtiyaç vardır. Cumhuriyeti (DRC) 2018'de kobalt iyileştiğinde yakında gerginlik (Emisyonları azaltmanın aciliyeti
Örneğin, en verimli kömür yakıtlı üzerindeki telif oranını “stratejik” hissedebilir. Bakır ve nikel talebi ve göz önüne alındığında)
enerji santralleri, daha yüksek yan- bir madde olarak sınıflandırarak arzı pandemiden önce hassas bir
neredeyse üç katına çıkardı. Endo-
ma sıcaklıklarına izin vermek için nezya bu yıl başlayarak nikel cev- şekilde dengelendi ve önümüzdeki
en az verimli olanlardan çok daha heri ihracatını yasakladı. Ve Çin’in yıllarda arz dengesizliklerinin orta- Kaynak : https://www.iea.org/articles/
fazla nikel gerektirir.
2010 yılında nadir elementleri ya çıkabileceği beklentileri vardı. clean-energy-progress-after-the-covid-19-c-
ihracatını sınırlama girişimi piyasa- risis-will-need-reliable-supplies-of-criti-
da önemli yansımalar yaşadı. Covid-19 krizinin neden olduğu cal-minerals
Temiz enerji teknolojilerinin yayıl- talep daralması ile kısa vadeli
ması hızlandıkça, kritik minerallere Jeopolitik konum, elektrikli araç ve baskılar zayıfladı. Ancak her iki