Page 10 - ChemLife Sayı 39

10 CHEMLIFE KIMYA VE TEKNOLOJILERI GAZETESI BILIMSEL GELIŞMELER

İNSANLAR

İÇ MEKÂN HAVASINI

NASIL ETKİLİYOR?

Yapı ürünlerinden kaynaklanan Binalar bizi dış ortam kirliliğinden üzerindeki etkisi daha fazla araş- odada gerçekleştirildi. Katılımcılar
emisyonların kademeli olarak bir dereceye kadar korurken, evde tırılmalıdır. kokusuz deterjanla yıkanmış özel
azaltılmasıyla, insanlardan kay- üretilen kimyasallara maruziyeti- giysiler giydiler. Bilim insanları
naklanan emisyonlar iç mekân- mizi arttırırlar. Bu nedenle, insan Bilim insanlarının deneyleri sı- daha sonra sıcaklığı, bağıl nemi,
larda daha baskın hale geliyor. emisyonlarının iç mekân havasının rasında odaklandıkları bir başka insanların yaşını ve odadaki ozon
İnsan kaynaklı emisyonların iç bileşimini nasıl etkilediğini anla- konu da büyük biyolojik parçacık- miktarını ve katılımcıların giydiği
mekân hava kalitesi üzerindeki mak özellikle önemlidir. lar ve deriden gelen amonyaktı. giysinin türünü değiştiren ölçüm-
etkisi yeterince anlaşılmamıştır. İç ler yaptılar.
Mekân Kimyasal İnsan Emisyonla- Max Planck Kimya Enstitüsü li- Williams, "Giysiler cildimize
rı ve Reaktivitesi (ICHEAR) projesi derliğindeki uluslararası bir bilim sürtündükçe, havaya aerosol Jonathan Williams'ın ekibi, bu yı-
kapalı alanlarda havayı ne ölçüde insanı ekibi, iç mekânlarda insan parçaçıkları salıyoruz ve ne kadar lın sonlarında başka bir dizi deney
etkilediğimizi gösteriyor. emisyonlarının tam yapısını ve ısınırsak ciltten daha fazla amon- için Kopenhag'daki iklim odasına
kimyasını analiz etmek ve tanım- yak geliyor. Termostatı açıp tişört geri dönmeyi planlıyor. Bu yeni
İnsanlar iç mekân ortamlarda lamak için bir dizi deney gerçek- ve şort giyersek çok daha fazla yapılacak araştırmalarda, egzersiz
önemli miktarlarda kimyasal bile- leştirdi. amonyak yayar ve pH değerimizi yaparken ve kişisel hijyenle ilgili
şikler yayıyor. değiştiririz” diyor. olarak insan emisyonlarının nasıl
Sonuçlar yakın zamanda beş bi- değiştiğini keşfedecekler. Dahası,
Max Planck Kimya Enstitüsü limsel makalede yayınlandı. Bilimi insanları, dış hava kirliliği ile bilim insanları, katılımcılar maske
bilim insanları tarafından yayınla- iç mekân hava bileşimi arasındaki takarken meydana gelen emis-
nan çalışmalar, iç mekân ortamın- Bilimsel ekip, insan emisyonlarının ilişkiyi araştırmaya büyük ihtiyaç yonlardaki değişiklikleri kapsamlı
daki havayı ne ölçüde etkilediği- toplam reaktivitesini ilk kez ölçtü olduğunu görüyorlar. Hava bir bir şekilde ölçecekler. Williams,
mizi gösteriyor. ve en önemli iç mekân oksidanla- odaya girdiğinde, aerosol içindeki “Bugünlerde hepimiz maske takı-
rından biri olan ozonun varlığına boyut dağılımları değişir ve hava- yoruz ve bu nedenle maskelerin
İnsan vücudu, iç mekân havasının ne kadar duyarlı olduğunu buldu. da kalan bu parçacıklar, ciğerlerin çevremizdeki iç mekân hava kim-
kimyasal bileşimi üzerinde güçlü Max Planck Kimya Enstitüsü grup derinliklerine taşınabilmeleri için yasını nasıl etkilediğini görmek
bir etkiye sahip olabilir. Cildimiz lideri Jonathan Williams, “Ozon içeride salınan kimyasalları ala- önemli” diye ekliyor.
ve nefesimiz aracılığıyla, çevre- ciltteki yağlarla reaksiyona girdi- bilir. Ayrıca iç mekân havasında
mizde reaksiyona girebilecek kar- ğinde çok sayıda reaktif bileşik bulunan sıcaklık, nem ve kimyasal Kaynak: https://www.chemeurope.com
maşık bir bileşik karışımı yayarız. açığa çıkarır. Sadece pencereyi maddeler, çok iyi anlaşılmayan
Dış ortam hava kirliliği sadece açarak daha fazla ozonun içeri şekillerde ince partiküllerin bileşi- https://onlinelibrary.wiley.com/
insan sağlığında önemli bir rol girmesine izin veriyoruz ve hava mini değiştirebilir. doi/10.1111/ina.12687
oynamakla kalmaz, aynı zamanda ile bu reaktif bileşiklerden daha
zamanımızın çoğunu kapalı alanda fazla üretiyoruz” diyor. Deneyler, Danimarka Teknik Üni-
geçirdiğimiz için iç mekân hava versitesi'nde bulunan dört kişinin
kalitesi de önemli bir rol oynar. Bu maddelerin insan vücudu bulunduğu iklim kontrollü bir