Page 12 - CHEMLIFE - 3

BILIMSEL

DÜNYANIN EN ÖZEL

BİLEŞENLERİNDEN BİRİ “TUZ”

masına rağmen 19. yüzyıla muz, ortalama olarak 150
kadar bir tatlandırıcı ola- - 300 gram sodyum klorür
Beyaz altın zengini: rak kullanılan kurşun ase- içerir. Kaybettiğimiz her
tat (aynı zamanda kurşun
Bolivya’daki Salar de şekeri olarak da bilinir) gibi türlü tuzu, yediğimiz yiye-
cekler aracılığıyla yenile-
Uyuni, dünyanın en tatlı olabilir. Altın çıkart- memiz gerekiyor. Bir kural
büyük tuz çölüdür ve mada kullanılan potasyum olarak bu miktar günde 6
siyanür gibi bazı tuzlar son
kendine özgü tuz tepe- derece zehirlidir. En iyi bili- gramdır. Bunun nedeni,
cikleriyle ünlüdür. nen tuz sodyum klorürdür. sodyum iyonlarının vücut-
Ancak küresel sofra tuzu larımızda bir tür evrensel
üretiminin yaklaşık yüz- düzenleyici olarak görev
de 95’i sofralarımızda son yapmasıdır. Sinir ve kas
bulmaz. Bunun yerine, alü- işlevleri açısından ve ay-
minyumdan kağıt hamuru-
na kadar pek çok üründe rıca hidrasyonumuzu ve
endüstriyel hammadde kan basıncımızı düzenle-
www.chemlife.com.tr “Tuz, bir çeşniden çok Her tuzun bir pozitif ve bir Tuz hareket ederken, yani olmadan yaşayamazdık.
mek açısından son derece
olarak kullanılır.
önemlidirler. Kısacası tuz
sıvı hali son derece özel
Şaşırtıcı olan şey, fizyolojik
özelliklere
sahiptir.
Al-
olarak gerekli olan doz ve
de negatif yükü vardır ve
manya’daki Bonn Üniver-
ölümcül doz arasında sa-
bu nedenle iki taraf birbiri-
daha fazlasıdır. Ve
Kimya Merkezi’nden Pro-
vardır. Kişinin vücut ağır-
dedir. İşte bu özellik, tuzu
fesör Barbara Kirchner
duyan tek şey yemek-
12 bir tutam tuza ihtiyaç ne yapışma isteği içerisin- sitesi’nin Mulliken Teorik dece 20 faktörlük bir fark
lığının her kilogramı için
bu kadar farklı yeteneklere
bunu, “İyonik sıvılar, elekt-
ler değildir: Tuz, aynı günde yaklaşık bir gram
zamanda sabun, cam sahip hale getirir. Örneğin, rikle yüklü moleküllerden tuz tüketmesi halinde, o
banyoda sabun şeklinde
oluşur” diye açıklıyor. Bu
ve plastik kaplarda da bulunan tuz (kimya terim- türden sıvılarda şaşırtıcı kişi fiziksel durumuna bağ-
bulunuyor. “ leriyle yağ asitlerinin sod- reaksiyonlar mümkündür. lı olarak yüzde 50 ihtimalle
yum ve potasyum tuzları), Araştırmacı, “Çeşitli mole- ölecektir. Bu nedenle 60
cildimizdeki yağlara ve kül iyonları kombinasyon- kilogram ağırlığındaki bir
Dikkatli olun, kafanızın çok bunların içerdiği kir parti- larından sınırsız sayıda yetişkin 24 saat içerisinde
kolay karışabilir! Hiç kaza- külleriyle birleşmeyi bek- yeni sıvı türleri elde ede- yaklaşık 60 gram tuz tüke-
ra şeker yerine tuz koydu- ler. Bazı bitki pigmentleri bilirsiniz. Örneğin şu anda, tirse ölebilir; 15 kilogram
ğunuz sabah kahvenizden de en az tuz kadar elekt- lityum-hava pillerinde
Temmuz - 2017
ilk yudumu aldığınızda, ağ- rostatik bağ oluşturma ko- enerji depolama özellikle- ağırlığındaki küçük bir ço-
zınızdaki kahveyi tükürdü- nusunda isteklidir. Flokati rine yönelik bir araştırma cuk için ölümcül doz ise
gerçekleştiriliyor.”
diyor.
nüz mü? Her ikisi birbirine halısı üzerindeki kırmızı şa- Ve termal güneş enerjisin- sadece bir yemek kaşığı
bu kadar benzer olsa da, rap lekesi tuzla silindiğin- de iyonik sıvılar, ısı depola- büyüklüğünde 15 gram
tadı dışında tuzda şekerde de görünmez olur. Bunun ma ortamı olarak önemli tuzdur.
olmayan başka ne var? nedeni, tuzun ve pigmen- bir rol oynuyor.
tin birbirini çekmesidir. Daha fazla bilgi için: http://
Tuzun elektrostatik güçle- Aşırıya kaçmadan eğlenin- www.who.int/mediacentre/fact-
ri onu son derece özel bir “Vucudumuz, ortalama Tuzun fizyolojik işlevleri sheets/fs393/en/
hammadde haline getiri- olarak 150 - 300 gram sod- olmadan hiçbir canlı ha-
yor. Günlük olarak tuzdan yum klorür içerir. Tuz ol- yatta kalamaz. Vucudu- Kaynak : BASF
söz ettiğimizde, aynı za- madan yaşayamazdık.“
manda sofra tuzu olarak
da bilinen sodyum klorür- Her tuz aynı değildir. Tuz- Dağ keçileri, hayvanların hayatta kalması için
den söz ediyoruz. “Tuz” lar beyaz veya dezenfek- gerekli olan sodyum başta olmak üzere mineraller
kelimesi her tür katı iyonik tan özellikleri nedeniyle içeren kayaları yalıyor.
bileşeni kapsadığından, deodorantlarda kullanılan
kimya açısından pek çok mor renkli potasyum per-
tuz türünden sadece bir manganat gibi renkli olabi-
tanesini söylemiş oluyo- lir. Tuzların tadı, tuzlu me-
ruz. Genellikle büyüleyici yan kökünün bir bileşeni
kristal şekiller oluştursalar olan amonyum klorür gibi
da, her kristal tuz değildir. acı olabilir. Veya zehirli ol-