Page 35 - ChemLife Sayı 05

KÖŞE YAZILARI

KAYISIDAKI

GIZLI TEHLIKE

Yazan : Fatma Nur ARASAN YALÇIN
Kimyager & Kimya Öğretmeni

Giriş gibi Prunus cinsi bitkilerde mo- miktarlara göre sonuç anında ve zehirlenme olmadan önce
“Kayısı çekirdeği 2 yaşındaki nosakkaritlerin asetalleri olan ya da birkaç saat içinde olacak çocukların koruması gerektiği
çocuğu hastanelik etti.” ve glikozit olarak adlandırılan şekilde ölümdür. Siyanür tuzla- kavratılmalıdır.
2016 senesinin Eylül ayıydı. yapılar mevcuttur. İşte bu gli- rının ağız yoluyla alınmalarında
Akşam haberlerini takip eder- kozitlerden biri olan amigda- ise yavaş emilim göstermeleri KAYNAKLAR
ken geçen bir alt yazıydı bu lin, aslında doğal halde zehirli nedeniyle zehirlenme de yavaş 1.Gulcan R, ve ark. Properties of Tur-
cümle. Niğde’de 2 yaşındaki bir değildir. Kayısı tohumlarının oluşmaktadır. Dolayısıyla kişi- kish Apricot Land Races. Acta Hort 701,
çocuk yediği kayısı çekirdeğin- lizozomlarında mekanik (fizik- nin kurtarılması ihtimali daha 2006;1: 191-8
den hastaneye kaldırılmıştı ve sel) parçalanma ile açığa çıkan yüksek olur. 2.Karatas F, Kamışlı F. Variations of Vi-
durumu ağırdı. İlk intiba olarak “Emülsin” enzimi bulunur. Bu tamins (A, C and E) and MDA in Apricots www.chemlife.com.tr
soluk borusunun tıkanması gibi enzim ise ağız yoluyla alınan Zehirlenme olayı ağızdan alın- Dried in IR Microwave. J Food Eng 2007;
gelmişti çoğu insana ama ger- amigdalinin midede büyük ma ile gerçekleşmişse uygun 78: 662-8
çekler hiç öyle değildi. oranda hidrolize uğraması- kimyasallarla mide yıkanır. Aynı 3.Asma BM. Her Yönüyle Kayısı, Ankara:
Teşhis: Siyanür Zehirlenmesi na sebep olur. Bunun sonucu zamanda aktif kömürden de Uyum Ajans; 2011
olarak da ortama Hidrosiya- yararlanılabilir. Siyanürün ağız 4.Nout MJR, Tuncel G. Brimer L Microbial 35
Kayısı nik Asit (HCN) salıverilir. Böyle yolu ile alınmadığı biliniyorsa Degradation of Amygdalin o Bitter Apri-
Prunus cinsi bitkilerden olan bitkilere “Siyanogenetik veya mide yıkanması ile zaman kay- cot Seeds (Prunus Armeniaca). Int J Food
kayısının anavatanı Orta Asya Siyanojenik Bitkiler” denir. Bu bedilmez ve hemen enjeksiyon Microbiol 1995; 24: 407-12
ve Çin olmasına rağmen bu- nedenle siyanojenik bitkilerden tedavisine başlanır. 5.Femenia A,Rosello C, Mulet A, Canel-
gün tüm dünyada yetiştirilebil- biri olan kayısının tohumlarının las J. Chemical Composition of Bitter
mektedir. Kayısı; içerdiği düşük aşırı tüketimi insan ve hayvan- Tedavinin başlama sürecinde and Sweet Apricot Kernels. J Agric Food
oranda yağ, yeterli miktarda larda akut ya da kronik zehir- zaman kavramı çok önemlidir. Chem 1995; 43: 356-61 Eylül - 2017
karbonhidrat, yüksek oranda lenmeye neden olabilir. Çünkü siyanür dediğimiz kim- 6.Poulton JE. Cyanogenesis in Plants,
antioksidant bileşenler ve mi- yasal yapı kişinin merkezi sinir Plant Physiol 1990; 94(2): 401-5
neraller bakımından insan ve sistemini etkilemekle kalmayıp 7.Suchard JR, Wallace KL, Gerkin RD.
hayvan beslenmesinde önemli kan basıncı dengesini de boz- Acute Cyanide Toxicity Caused by Ap-
yer tutar. Yaprakları hayvan maktadır. Ancak buna rağmen ricot Kernel İngestion. Ann Emerg Med
yemi olarak, meyvesi ise hazır son zamanlarda amigdalinin 1998; 32: 742-4
gıda endüstrisinin hemen her derivesi olan Laetrilin antine- 8.Poyraz N. Malatya Yöresinde Yetişen
çeşidinde kullanılabilir. Ancak oplastik ajan olarak kullanımı Kayısı Türlerinin Tohumlarında Amig-
buna rağmen insan ve hayvan Siyanür Zehirlenmesi Nasıl desteklenmektedir. Buna ek dalin Miktarının HPLC Yöntemiyle Mik-
beslenmesinde bazı kısıtla- Gerçekleşir? olarak kanser hastalığını tedavi tarının Belirlenmesi. Malatya: İnönü
malar getirilmiştir. Sebebi ise Siyanür zehirlenmesi asıl ola- etmede kullanılabilirliği de hala Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Salığı
tohumlarında “Amigdalin” gli- rak siyanür içeren maddelerin araştırılmaktadır. ve Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık
koziti içermesidir. ağız yoluyla alınması ile ger- Tezi; 2013
çekleşmektedir. Bunun dışında Sonuç olarak; özellikle çocuklar 9.Renklidağ T, Karaman AG. Siyanür Ze-
deriden emilim ve solunum bağışıklık sistemlerinin geli- hirlenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi
yoluyla da zehirlenme olabilir. şimini henüz tamamlamamış Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı sted
Solunum yoluyla olan zehirlen- olmalarından dolayı her türlü Cilt 12 Sayı 9 Sayfa 350; 2003
me içlerinde en tehlikeli olan- zehirlenmelere karşı açıktır. Bu 10.http://www.ntv.com.tr/saglik/kayi-
dır. Çünkü bronşiyal mukoza nedenle acı kayısı tohumlarının si-cekirdegi-2-yasindaki-cocugu-has-
ve alveollerden, toksik dozda - çeşidine göre - belli miktarının tanelik-etti,CrOrlD6ngEKzoXsQoQaK8A
Peki nedir bu Amigdalin (Ase- emilim çok hızlıdır. Bu nedenle üzerinde yenmesiyle oluşabile-
taldehit Siyanhidrin) ? özellikle solunum yoluyla siya- cek siyanür zehirlenmeleri hak-
Özellikle kiraz, şeftali ve kayısı nür zehirlenmelerinde alınan kında toplum bilinçlendirilmeli