Page 28 - ChemLife 6. Sayı

KÖŞE YAZILARI

KIMYANIN TOPLUMSAL IMAJI VE DEĞERI

Yazan : Yrd.Doç.Dr. Davut SARITAŞ
www.chemlife.com.tr Kimyanın toplumsal imajı diğer bilimlerin Bu olumlu etkidir. Diğeri ise bireylerin bilim ve bilim adamı
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
“
imajlarına yönelik çalışmaların
genellikle dizi, sinema ve çizgi
sonuçları incelendiğinde; bilim
film gibi esasen eğlence amaçlı
imajını belirleme potansiyeline sahiptir. Sıradan
medyalarda karşımıza çıkan bir
imajında daha çok kimya ken-
linde ise kişisel sorun ve hırsları
adamı imajları ise nerdeyse bir
hazırlanış bir çizgi filme kadar bilime ve bilim
veya ideolojisi etkisinde genel-
kimyacıyı, bilimsel çalışma or-
insanına ilişkin görsel unsurları içeren her türlü
28 bir ürünün reklamından tutun da çocuklar için bilim imajıdır. Bu imajın teme- dini göstermekle birlikte bilim
medya kimyaya ait kodlar ile bezenmiştir. likle kötülük amacı ile bilimi tamı da birçok açıdan tehlikeli
kullanan bir bilim adamı vardır.
kabul edilen kimya laboratuvarı
Bu karakter bir yandan sorunlu portesi çizmektedir* (2,3). Bu
İmaj, bireylerin ön bilgi ve ya- veya bilimin bir toplumda be- bir kişilik ile “bilim adamı” ima- şekilde bilim ve bilim adamına
şantılarına dayalı olarak bir nimsenmesinde etkin bir rol jını kodlamakta diğer yandan ilişkin toplumsal imajın aslın-
fenomene ilişkin zihinlerinde oynamaktadır. dolaylı da olsa bilimin ne kadar da kimya ve kimyacı odağında
şekillenen şey veya onu nasıl tehlikeli olabileceği mesajını şekillendiği söylenebilir. Bu ne-
tasarladıkları ya da nasıl hayal Bilime yönelik toplumsal imajın vermektedir. Bu mesaj gerçek denle kimyaya yönelik her tür-
ettiklerine yönelik imgelem oluşmasında genellikle gözden hayatta dolaylı olarak destek- lü olumlu imaj diğer bilimlere
Ekim - 2017
olarak tanımlanabilir. Kısa- kaçan önemli bir faktör görsel lendiğinde (örn. silah ve ilaç yönelik toplumsal imaja katkı
cası bilim denilince toplumu medyaya aracığı ile oluşmak- endüstrisine yönelik komplo sunabilir.
oluşturan bireylerin zihninde tadır (örn.reklamlar, diziler, si- teorileri gibi) toplumun genel
canlanan şey bilimin toplum- nema filmleri, belgeseller, çizgi anlamda bilim ve bilim adamı Kimya özelinden bakıldığında
sal imajına aittir. Günümüzde filmler vb.) Bu faktör ironik bir imajı iyi ve kötü ikilemi içerisin- çoğu olumsuz imaj yine medya
bilimlerin ürettiği bilginin tek- şekilde birbirine zıt iki imaj de çatışıp durmaktadır. aracılığı ile gelişmektedir. Yer
nolojik uygulamalarının top- üretmektedir. İlki çoğunlukla yer haber olan ev kimyasalları
lum yaşamı üzerindeki etkisi reklamcılıkta bilimi pazarlanan Bilimin toplumsal imajı nok- ile ilgili veya okul deneylerinde
yadsınamaz bir gerçektir. Bi- bir ürünün kalitesinin referans tasında kimyanın özel bir yeri meydana gelen kazalar gibi ger-
limin özellikle iletişim, sağlık, noktası olarak kullanmak şek- vardır. Kimyanın toplumsal çek olaylardan daha çok gerçek
ulaşım, beslenme ve barınma linde ortaya çıkmaktadır. Başka imajı diğer bilimlerin de imajını olamayan kurgusal hikayeler
gibi boyutlarda olumlu ve buna bir ifade ile reklamda kullanılan belirleme potansiyeline sahip- de kimyaya yönelik olumsuz
karşın çevre sorunları, nükleer bilimsel kodlar (laboratuvar tir. Nitekim herkesin rahatlıkla mesaj verme konusunda ma-
enerji, silahlanma gibi endişe ortamı, cihazlar, deney malze- görebileceği üzere sıradan bir sum değildir. Örneğin kendi
uyandıran boyutlarda olumsuz meleri vb.) tanıtılan ürünün ne ürünün reklamından çocuklar kültürümüzdeki filmlerden (örn.
etkileri toplumun bilim imajını kadar güvenilir ve kaliteli oldu- için hazırlanış bir çizgi filme ka- “Hababam sınıfı” kimyacısı ve
belirlemektedir. Bu bağlamda ğu, bunun nedenin ise bilimsel dar bilime ve bilim adamına iliş- patlama deneyleri) den tutun,
insanların bilime yönelik tutum bilgiye dayalı üretilmiş olduğu kin görsel unsurları içeren her çok popüler yabancı diziler (örn.
ve yaklaşımlarını belirleyen mesajını verir. Bu bir bakıma türlü medya kimyaya ait kodlar ödüllü dizi “Breaking Bad”) top-
bilim imajları, bilimin toplum- “bilime ve bilim insanlarına ile bezenmiştir. Özellikle son elli lumun kimyaya indirgenmiş
sal kültürün bir parçası olması güvenin” mesajını da içerir (1). yıldır pek değişmemekle birlikte bilim imajını etkilemektedir. Bu