Page 38 - ChemLife Sayı 11

BILIM TARIHININ EN ÖNEMLI

BULUŞLARINDAN BIRISININ TARIHSEL

SERÜVENI; PERIYODIK TABLO

Bilim tarihi birçok önemli buluşa imza atmıştır, ancak
KÖŞE YAZISI
çok azı hem bilgi niteliği hem de pratik kullanımı
açısından kimyanın ikonu haline gelen periyodik tablo
kadar değerli olmuştur.

2019 yılı kimya için önemli olarak katkıları olan bu ağırlığına dayalı ilk deneme 4. Newlands,1865 de, her
bir yıl olacak. Dmitry Men- sürecin, elementler hakkın- 1817 de, triadlar olarak üçlü dizi yedi elementten sonra
deleev‘in periyodik tablo- da skolastik anlayışın dışına element gruplarını ortaya tekrar elementlerin belirli
yu tanımlaması, fosforun çıkan kimyacı Boyle ‘un koyan Döberiener’e aittir. özellikleri tekrarlamasına
keşfi, Antoine Lavoisier’in 33 araştırmaları ile başladığı Ancak asıl etkili gelişmeler, dayanan oktavlar prensibini
elementi sınıflandırması ve söylenebilir. İlk defa 1661’de 1860 yılanda Karlsruhe’deki ortaya atmıştır.
Johann Wolfgang Döbe- yayımlanan “Sceptical Che- uluslararası kimya kongre-
38
reiner’in triadları ortaya mist” kitabında, Boyle (2), sinden sonra ortaya çık- 5. Hinrichs, 1866 yılında
koyması dahil kimya tari- elementlerin atom teorisini mıştır. Kongre sonucunda atomların spektral özel-
hinin birçok önemli olayı ile destekleyen deneysel bul- vurgulanan, kimyanın temel liklerine göre elementlerin
örtüşecek. Bu nedenle Av- gulara atıf yaparak günü- kavramlarının tanımlan-
rupa Kimyasal ve Moleküler müz element anlayışının ilk masına yönelik genel bildiri periyodik bir ilişkisi olduğu-
Bilimler Derneği (EuCheMS) adımını atmıştır. Ardından, sonrasında, elementlerin nu belirtmiştir.
de dahil olmak üzere çeşitli Lavosier, Cavendish gibi bi- sınıflandırılmasına ilişkin
kuruluşlar desteği ile Ulus- lim insanlarının maddelerin yapılanlar kronolojik olarak 6. Mendeleev, 1869 yılında
kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
lararası Saf ve Uygulamalı yapı taşları üzerine yaptık- şu şekilde özetlenebilir (4); kendi periyodik tablosunu
Kimya Birliği (Iupac) tara- ları çalışmalar sonucunda, geliştirdi.
fından 2019 yılı “Periyodik element kavramı değişime 1. Elementlerin özelliklerinin
Tablo Yılı” ilan edildi. (1) uğramış, Democritos gibi atom kütleri ile ilişkisini ilk Mendeleev’in dehası
ilk çağ atomcu felsefecilerin ortaya koyan kişi 1862 de
İlk gördüğümüzde bize görüşlerinin Dalton’un çalış- De Chancourtois dir. Sarmal Periyodik tablonun tarihsel
kimyayı hatırlatan, basit ve malarında bilimsel bir kabul bir grafik sistemi üzerinde gelişimi denildiğinde ilk akla
akılda kalıcı formun altın- haline gelmesi, element ve yaptığı periyodik dizilişi gelen kişi Mendeleev’dir.
da kullanmasını bilenler atom ilişkisini öne çıkarmış- sunmuştur. Bunun sebebi, element-
için birçok bilginin kapısını tır. Ardından Berzelius ve leri kütle numaralarına
aralama potansiyeline sahip Cannizoro’un atom ağırlığı 2. Odling,1864’deki Karlsru- göre yaptığı sınıflamada
bir başvuru kaynağı olan kavramına ilişkin açıklayıcı he kongresinde 57 elementi henüz keşfedilmemiş bazı
periyodik tablonun gelişim çalışmaları atom ağrılıkları- artan atom ağırlıklarına elementlere ve yine onla-
süreci tam anlamı ile bir nın elementlere karekteris- göre sırlamasını sunmuştur. rın olası bazı özelliklerine
serüvendir. tik özellikler kazandırdığını
ortaya koymuştur (3). 3. Meyer,1864’deki Karls- ilişkin ön deyilerinin büyük
Periyodik tablonun bu ruhe kongresinde bir ders ölçüde gerçekleşmiş olması
günkü hale gelmesi, modern Element ve atom ilişkisi kitabının bir parçası olarak ve ortaya çıkardığı dizilişin
element kavramının tarihsel ile şekillenen yeni element hazırladığı bir dizi periyodik genel yapısının bu günkü
gelişimi ile birlikte düşünül- kavramının gelişimine tabloyu sunmuştur (Meyer periyodik tablonun temelini
düğünde uzun bir süreçtir. ile birlikte kimyacıların, tablosunu; atom teorisi ve oluşturmasıdır.
Şüphesiz sayısız bilim insa- elementleri sınıflandırma Avagadro hipotezi üzerine
nının doğrudan veya dolaylı girişimleri olmuştur. Atom kurmuştur.)