Page 40 - ChemLife Sayı 11

FARKLI

RENKTEKI KANLARIN

KIMYASINA BIR BAKIŞ

Bizi hayatta tutan faktörlerin başında hiç kuşkusuz en başta “kan”
gelmektedir. Kan sulu vücut sıvısı yani yaşamsal sıvı olarak adlandırabilir.
KÖŞE YAZISI
Kan işlevsel olarak vücut içinde önemli maddeleri taşıma özelliğine sahiptir.

. Kandaki 2 ana madde su hücrelerine oksijen taşır. türleridir. Bu canlılarda he-
ve glikozdur. Birinci sırayı Hemoglobin kırmızı renkte moglobin yerine “Hemosiya-
su almakla beraber ikinci olup kanda bulunan, hema nin” kan pigmenti bulunur.
sırada glikoz yer almakta- içeren alt birimlerden oluşan Hemosiyanin, hemoglobin-
dır. Su, glikozu vücudun her bir proteindir. Bu hema den farklı olarak kırmızı kan
tarafındaki hücrelere taşır. yapısında; demir içerir ve hücrelerine bağlı olup ve
Bu çok önemlidir çünkü be- oksijenlendiğinde kan üretir. kanda serbest dolaşan pro-
denlerimizin enerjiye ihtiyacı Deoksijenasyona uğramış teindir. Hemosiyanin demir
vardır. Glikoz parçalanır ve kan koyu kırmızı renktir, yerine bakır içermektedir. Fıstık (küçük) solucanlarda
40
40
vücudumuzun kullanması mavi değil! Kırmızı olmayan Bakırın varlığı, ışığın farklı dahil olmak üzere deniz so-
için enerji açığa çıkarır. Bu kan bir sağlık sorununa dalga boylarının emilmesine lucanları, penis solucanları
süreç olmadan hepimiz işaret eder. İnsanlarda ve ve geri yansıtılmasına neden ve brakiyopod canlı türlerin-
ölürüz. Kan deyince akla ilk hayvanlarda en yaygın kan olur. Deoksijelendiğinde kan de kan rengi mordur. Kana
gelen renk tabi ki kırmızıdır. rengi kırmızıdır. renksiz hale gelir, ancak mor rengini veren pigment
İnsanlar ve hayvanlarda oksijelendiğinde mavi bir “Hemeritrin” pigmentidir.
kanın rengi, yapısal ve belirli renk verir. Hemeritrin hemoglobine
koşullara bağlı olarak değiş- kıyasla oksijen taşımada
kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
mektedir. sadece ¼ oranında etkilidir.
Deoksijenlenmiş durumda
İnsanlarda oksijenli kan hemeritrin renksizdir, ancak
parlak kırmızıdır ve oksijen- oksijenlendiğinde mor-pem-
siz kan koyu kırmızı veya be bir renk alır.
bordo rengine sahiptir.
Renk, kırmızı kan hücre- Hayvanlar kırmızı, mavi,
lerinde hemoglobin mole- yeşil, sarı, turuncu, mor
küllerinin varlığına bağlıdır. veya renksiz kanları olabilir. Bazı halkalı solucanlar, bazı
Hemoglobin insanlarda, Bazıları bizim gibi hemoglo- sülükler ve bazı solucanlar-
diğer omurgalılarda ve bazı bine sahiptir, bazıları farklı da ise kan yapısı yeşil renge
omurgasızlarda da bulunur. solunum pigmentlerine sahiptir. Kana yeşil rengini
Hemoglobin bir solunum sahiptir ve bazılarında hiç veren pigment “Klorokruo-
pigmenti olarak bilinir ve solunum pigmenti yoktur. rin” pigmentidir. Kimyasal KAYNAKÇA
vücutta hayati önem taşır. Bununla birlikte, tüm hay- olarak hemoglobine benzer,
Vücudumuzdaki oksijeni vanlar oksijen taşımak için bazı türlerde ise hemoglobin 1. Compound Interest, The Che-
hücrelerimize taşıyan ve bir yöntem geliştirmiştir. ve klorokruorin içermekte- mistry of The Colours of Blood
karbon dioksitin dışarıya dir. Deoksijenize edildiğinde 2. Owlcation, Blood Color in
verilebileceği akciğerlere Mavi kan rengine sahip can- açık yeşil, oksijelendiğinde Humans and Animals: Meaning
yardımcı olan hayati bir lılar genellikle; örümcekler, yeşil, yoğunlaştığında ise and Function
rol oynamaktadır. Enerji kabuklular, bazı yumuşak- açık kırmızı görünmektedir. Yazan: Resmiye ÇAKAR
üretmek için kimyasal mad- çalar, ahtapotlar ve kalamar
deye ihtiyaç duyan doku türlerine sahip bazı canlı