Page 28 - CHEMLIFE 37

28 CHEMLIFE KIMYA VE TEKNOLOJILERI GAZETESI KÖŞE YAZSISI

c. HIV (Human Immunodeficien- A virüsleri. Bu kategoriler, bir
cy Virus / Insan Bağışıklık Yet- virüsün moleküler özelliklerini ve
mezliği Virüsü) virüsün laboratuvar ortamında
tavuklarda hastalık ve ölüme ne-
HIV, vücudun bağışıklık sistemi- den olma yeteneğini ifade eder.
ne, özellikle de T hücreleri olarak Kümes hayvanlarının LPAI virüs-
adlandırılan CD4 hücrelerine leri ile enfeksiyonu hemen hemen
saldıran belirli vücut sıvıları ara- hiçbir hastalığa sebep olmaz veya
cılığıyla yayılan bir virüstür. HIV, hafif hastalığa neden olabilir (yu-
bu hücrelerin çoğunu yok ederek murta üretiminde bir düşüş gibi).
vücudu enfeksiyonlarla ve hasta- Kanatlı hayvanların HPAI virüsleri
lıklarla savaşamaz hale gelir. Bu ile enfeksiyonu, ciddi hastalık ile
özel T hücreleri bağışıklık sistemi- yüksek mortaliteye neden olabilir.
nin enfeksiyonlarla savaşmasına Hem HPAI hem de LPAI virüsleri,
yardımcı olur. Tedavi edilmezse, kümes hayvanları yoluyla hızla
HIV vücuttaki CD4 hücrelerinin yayılabilir [12].
(T hücreleri) sayısını azaltır. Bağı-
şıklık sistemine verilen bu hasar,
vücudun enfeksiyonlarla ve diğer
bazı hastalıklarla savaşmasını
zorlaştırır. Bu durumu fırsat bi-
len enfeksiyonlar veya kanserler
zayıf olan bağışıklık sisteminden
yararlanarak kişinin AIDS’e (Acqu-
ired Immune Deficiency Syndro- Hepatit virüsleri birbirleriyle sonuçlanmıştır (dünya nüfusunun
me-Kazanılmış Bağışıklık Yetersiz- alakası olmayan çoğunlukla farklı % 3 ile % 5'i) ayrıca dünya çapında
liği Sendromu) yakalanmasına yol insan patojenlerini içermektedir. insanlık tarihinin en ölümcül sal-
açarlar. İlk AIDS (Acquired Immu- Hepatit virüsünün; Hepatit A, gınlarından biri olarak tarihe geç-
ne Deficiency Syndrome-Kazanıl- Hepatit B, Hepatit C ve Hepatit D miştir. 2009 yılında yeni bir H1N1
mış Bağışıklık Yetersizliği Send- olmak üzere 4 çeşidi vardır [10]. domuz gribi türü insanlar arasında Şekil 6. Kuş gribi virüsü [13]
romu) vakaları Amerika Birleşik hızla yayılmıştır ve Dünya Sağlık
Devletleri’nde 1981 yılının ilk ba- e. Domuz gribi Örgütü (WHO) bunu bir salgın Kuş gribi A virüsleri genellikle
harında ortaya çıktığı bildirilmiştir. olarak nitelendirmiştir [11]. insanları etkilemese de, bu virüs-
HIV, diğer bazı virüslerden farklı H1N1 influenza virüsü bir orto- lerle nadir insan enfeksiyonu va-
olarak, tedavi edilse bile HIV'den miksovirüstür ve yaklaşık 13.5 kb f. Kuş gribi kaları bildirilmiştir. Enfekte kuşlar,
tamamen kurtulamaz. Yani bir kez RNA genom boyutuna sahip 80 tükürük, mukoza ve dışkıları ile
HIV bulaşırsa, yaşam boyu devam ila 120 nm çapında sarmalanmış Kuş gribi, kuş gribi Tip A virüsleri virüsü bulaştırırlar. Kuş gribi A
eder [8]. viryonlardır. olan kuşların enfeksiyonunu ifade virüslerinin bir hastadan diğerine
eder. Bu virüsler dünya çapında yayılma vakası çok nadiren bil-
H1N1 Domuz gribi, enfekte oldu- vahşi su kuşları arasında doğal dirilmiştir. Bununla birlikte, kuş
ğu konakçıda üst ve alt solunum olarak bulunur ve evcil kümes gribi virüslerinin insanlar arasında
yolu enfeksiyonlarına neden hayvanlarına ve diğer kuş ve hay- kolayca yayılma ve kazanma yete-
olan, burun akıntısı, titreme, ateş, van türlerine bulaşabilir. Yabani neği kazanması nedeniyle, insan
iştah azalması gibi semptomlara su kuşlarının bağırsaklarını ve enfeksiyonu ve kişiden kişiye
neden olan influenza A virüsünün solunum yollarını etkileyebilir, bulaşma izlenmesi halk sağlığı için
(bulaşıcı bir viral hastalık) bir alt ancak genellikle hasta etme- son derece önemlidir [12].
türüdür. H1N1 domuz gribi dünya mektedir. Bununla birlikte, kuş
Şekil 5. HIV (Human Immunodefi- çapında domuzlarda yaygın bir gribi virüsleri kuşlar arasında g. MERS-CoV
ciency Virus görseli [9] enfeksiyondur ve bu nedenle do- çok bulaşıcıdır ve bu virüslerin
muz gribi olarak da bilinir. H1N1 bazıları tavuk, ördek ve hindi de Ortadoğu Solunum Sendromu
d. Hepatit Virüsü domuz gribi, domuzların solunum dahil olmak üzere bazı evcil kuş koronavirüsü (MERS-CoV), 2012
yollarını potansiyel olarak enfekte türlerini hastalayabilir ve hatta yılında Suudi Arabistan Krallığı’nın
Viral hepatit, yüz milyonlarca edebilen solunum yolu hastalık- öldürebilir. Enfekte kuşlar, kuş batı kesiminde özel bir hastaneye
insanı etkileyen dünya çapında larına yol açar. Bazen domuzlarla gribi virüslerini tükürüklerinde, başvuran 60 yaşındaki Suudi bir
önemli bir halk sağlığı sorunu yakından ilişkili veya domuzların burun salgılarında ve dışkılarında hastadan türemiştir. Daha sonra,
olarak ortaya çıkmıştır. Viral he- yakınında bulunan insanlar domuz tutabilirler. Bazı duyarlı kuşlar, MERS-CoV birçok vakaya, çoklu
patit, insan nüfusundaki şiddetli gribine yakalanabilirler ve domuz virüsle enfekte olmuş kuşlar ile aile içi bulaşmaya ve sağlık ortam-
enfeksiyon ve kronik sekellerden gribi virüsleri, insanlarda potansi- temas ettiklerinde enfekte olurlar. larında büyük salgınlara neden
(bir hastalıktan sonra yerleşip yel olarak enfeksiyonlara neden Ayrıca, enfekte olmuş kuşlardan oldu. Suudi Arabistan Krallığı için-
kalan işlev veya doku bozukluğu) olabilir. virüs bulaşmış yüzeylerle temas de bildirilen tüm vakaların 38%'i
kaynaklı oluşan hastalık ve ölüm yoluyla da enfekte olabilirler. Kuş birincil, % 45%'i sağlıkla ilişkili
oranında kaydadeğer bir etkiye 1918'de, İspanyol gribi olarak da gribi A virüsleri iki kategoride enfeksiyon ve 14%'ü hanehalkı
sahiptir. Dünya çapında en sık gö- bilinen H1N1 influenza virüsünün sınıflandırılır: düşük patojenik kuş enfeksiyonlarıdır. MERS-CoV
rülen on kanserden biri olan he- neden olduğu ölümcül grip salgını, gribi (LPAI - low pathogenic avian enfeksiyonunun klinik spektrumu;
patosellüler kanser, Hepatit B ve dünya çapında yaklaşık 500 mil- influenza) A virüsleri ve yüksek asemptomatik enfeksiyonlar, hafif
dünyanın bazı bölgelerinde Hepa- yon insanı enfekte etmiştir ve 50 oranda patojenik kuş gribi (HPAI- veya orta derecede semptomatik
tit C virüsü ile yakından ilişkilidir. ila 100 milyon insanın ölümüyle high pathogenic avian influenza) vakalar ve yoğun bakım ünitesi