Page 34 - ChemLife Sayı 04
P. 34
KÖŞE YAZILARI
SOL – JEL TEKNOLOJISININ
TEKSTİLDE YERİ
Yazan: Gülşah ALTUNTAŞ
“
‘‘Sol-jel prosesinin temel prensibi sıvı faz içindeki kolloidal süspansiyonlarının (sol) üç boyutlu katı
inorganik ağ yapılarına (jel) dönüşmesidir.’’
www.chemlife.com.tr Sol-jel prosesi 6 basamaktan nin en önemli sebepleri; Sarı rengin ¾ iken , , Sol-jel Görünüm dayanıklılığı ( boyut
ile yapılan işlem sonrası
oluşur:
değişimi, aşınma mukave-
4 ‘e yükselerek iyileştiği
Mikron boyutlarda ya da
meti vs);
görülmüştür.
1. Ön başlatıcının hidrolizi
nano boyutlu materyallerin
2. Alkol ya da su kondenzas-
üretiminde kullanılabilmesi,
yonu ( Belirli kimyasalların,
boncuklama değeri 2-3 iken
TiO2 sol-jel çözeltisi ile
eldesi,
su ve asitle birleşerek solüs- Mikro gözenekli yapıların UV koruyucu için; İşlem görmemiş kumaştaki
işlem gördükten sonra 5
34 yonları oluşturması ) Düşük işlem sıcaklığı, pamuklu kumaşı muamele olmuştur. Aşınma mukave-
3. Jelleşme ( Kimyasal reak- işlemin kolaylıkla kontrol edilerek ve kumaşların UPF metinde de 50.000 devirde
siyon ve taneciklerin sahip edilebilmesi. (Ultraviyole koruma faktörü) kumaşın tamamen havlarının
olduğu yüzey yüklerinin Elde edilen materyallerin değerleri : koptuğu görünmüştür, fakat
elektrokimyasal etkileşimleri ışık, ısı, kimyasal ve mik- işlem sonrası 50.000 devirde
ile bir ağ meydana gelmesi robiyal zararlara dayanıklı 10+ UPF’den 50+ UPF
( jelleşme ) bu ağ gitgide olması. mükemmel UV koruyuculuk 1 tel hav kopuşu bile gözlen-
büyüyerek jeli oluşturması ) Bu avantajların yanı sıra tespit değerine yükseldiği. Ayrıca bu memiştir.
4. Yaşlanma ( Kararlı yapıya edilen tek dezavantaj : bu koruyuculuk değeri 20 ve hatta
dönüşmesi için bir süre metot ucuzdur, fakat prekörser 55 evsel yıkamaya dayanıklı Güç tutuşurluluk özelliği için ,
beklenmesi ) materyaller çok pahalıdır. Bu olduğu gözlenmiştir.
5. Kurutma ( Belli sıcaklıkta konuda iyileşme çalışmaları İşlem görmemiş kumaşın 25
Ağustos - 2017
kurutma işlemi yapılması) devam etmektedir. Antimikrobiyel için; saniye içinde alev hızlı bir şekil-
6. Sinterleme ( Yoğunlaşma de yayılırken, LOİ değeri de 19
prosesi gerçekleşmesi ) Sol-jel yöntemi ile yapılan Titanyum izopropoksitli sol olarak ölçülmüştür.
Yukarıdaki 6 basamak ile sol jel bazı tekstil denemeleri ve jel çözeltisi ile kumaşı sol jel
prosesi oluşur ve bu uygula- sonuçları aşağıdaki gibidir; prosesinden geçirerek yapılan Fosforik asit ve borik asit ile
mayı; işlemde; E.coli ve S.aureus oluşturulan sol jel prosesi ile
Renk haslığını iyileştirmek bakterileri işlem öncesi, E . coli işlem gören kumaşın alev
İstenilen tekstil ürününe, için ; 196 bakteri almadığı ( yanmaz olduğu ) ve
İstenilen özellik ((Su, yağ, kir LOİ ( limit oksijen indeksi ) de-
iticilik,UV koruma,Antimik- Mahltig ve Textor,bir çalış- S.aureusta 465 adet bakteri ğerinin 19 dan 24 e yükseldiği
robiyal özellik,Biyokatalitik, mada silika soller ile boyanan var iken ,Sol – Jel işlem sonrası görülmüştür.
biyouyumluluk özellikler,Güç veya boyalı kumaşa silika sol bakteri büyümesinin ” 0” adet
tutuşurluk,Boyama,Elektrik- ile ard işlem yapılan kumaş olduğu görülmüştür.
sel iletkenlik vs.) , örneklerinin yıkamadaki solma Sonuç olarak; Sol jel yöntemi
İstenilen kaplama meto- değerlerinde önemli bir geliş- Antimikrobiyel dayanıklılık için, sadece tekstil değil birçok
du(Daldırmalı Kaplama, Püs- me gösterdiğini bildirmişlerdir. sol jel uygulaması sonrası, alanda kullanılabilmektedir.
kürtme Kaplama,FlowKap- Konvansiyonel işlemler ile yıkama yapılmıştır ve aşınma Tekstil ürünlerinde 6 temel
lama ,Döndürerek Kaplama boyama yapıldığında yıkama uygulanmıştır, tekrar test işlem basamağından oluşan
,Lamine Kaplama,Merdaneli haslık sonucu; edilmiştir bakteri büyümesinin Sol jel teknolojisi, her proses
Kaplama vs) hala “0 “ adet olduğu görül- basamağında kritik para-
İle kolayca uygulanır. Mavi renk 4 iken, Sol-jel ile müştür. 6 ay sonra tekrar test metreler göz önüne alınarak
yapılan işlem sonrası 5 , edilmiştir sonucun şaşırtıcı istenilen özellikler ve istenilen
Diğer yöntemlere göre SOL-JEL Kırmızı rengin ½ iken, , Sol- olarak hala “0” adet olduğu kaplama yöntemi ile istenilen
teknolojisinin tercih edilmesi- jel ile yapılan işlem sonrası ¾ görülmüştür. ölçütte üretilebilmektedir.
