Page 45 - ChemLife Sayı 11

nın önemli nedenlerindendir. yüzünden uğradığı geçici milyonunu göçmen işçiler 50 ve daha fazla işçi çalıştı-
(Özkan, T. ve Lajunen, T. yada sürekli hastalık, be- oluşturmaktadır. Çocuk ran işyerleri için öngörülmüş
2003) densel veya ruhsal özürlülük çalışan sayısı 246 milyondan olduğu dikkate alındığında
halleridir (5510 sayılı Sosyal fazladır. (Engin O.; 2005). bu işyerlerinin tamamında
Ülkemizde iş kazalarının Sigortalar ve Genel Sağlık hizmet sunumu olduğu
önlenmesi, çalışanların ve Sigortası Kanununun 14. Ülkemizde SGK’nun Tem- kabul edilse bile işçilerin sa-
işverenlerin yasal haklarının Maddesine göre) . muz 2010 verilerine göre dece %40.0’ı hizmet kapsa-
devlet tarafından denet- işyeri sayısı 1.367.318 işçi mındadır. Bütün çalışanlar
lenmesi için 2003 tarihinde 1.2. Istatistiklerde Iş sayısı 9.743.072 kişidir. (kayıt dışı çalışanlar da dahil
resmi gazetede 4857 sayılı Kazaları ve Sosyal- İşyerlerinin %85,9 u 1-9 işçi, olmak üzere) çalışanların
iş kanunu ve 2012 tarihinde Ekonomik Boyutu %98,2 i 1-49 işçi çalıştır- sadece %12-15 i iş sağlığı
6331 sayılı işçi sağlığı ve gü- maktadır. Ülkemizde iş hizmetleri kapsamındadır.
venliği kanunları yayınlandı. ILO verilerine göre ise, iş sağlığı hizmetlerinin halen
kazaları ve meslek hastalık- 50 ve daha fazla işçi çalıştı- (http://www.csgb.gov.tr/
Özellikle 6331 sayılı iş ları nedeniyle Türkiye’de her ran işyerleri için öngörülmüş csgbPortal/sgb.portal?pa-
kanununda yasa maddeleri gün 3 işçi, dünyada ise her olduğu dikkate alındığında ge=sy&id=2)
uygulanmazsa verilecek gün ortalama 5 bin işçi, yıl- işyerlerinin sadece %1.9 bu
para cezaları ağır olmakla da ise 2 milyon kişi yaşamını kapsamda bulunmaktadır. 1.3. Iş Sağlığı Hizmet
beraber, çeşitli nedenlerle yitiriyor. SSK istatistiklerine Ülkemizde 2009 yılı sonu iti- Modelleri KÖŞE YAZISI
yasal zorunluluklar yeri- göre, 1999 yılında ülkemizde barı ile 429 dan fazla küçük
ne getirilmemekte ve iş meydana gelen 78 bin iş sanayi sitesi (91.143 işyerini İş sağlığı hizmetlerinin ama-
kazalarında bir azalmada kazasında 1165 işçi hayatını içeriyor) ve 256 dan fazla cı çalışanların fiziksel, ruhsal
söz konusu olmamaktadır kaybederken, 2 bin 697 kişi organize sanayi bölgesi bu- ve sosyal sağlık durumlarını
(Engin O.; 2005). iş göremez derecede sakat lunmaktadır. İşçi statüsünde en üst düzeye getirmek ve
kaldı ve 1 milyon 681 bin çalışanların yanı sıra devlet bu düzeyde sürdürmektir
BÖLÜM 1 : 334 işgünü kaybı oldu. 2000 memuru olarak çalışan 2.9 (ILO, Occupational Health
IŞ SAĞLIGI VE IŞ yılında ise 75 bin iş kazası milyon BAĞ-KUR’ lu 2.2 Services Conv. No. 161,
GÜVENLIĞI GENEL BAKIŞ olurken, bu kazalar sonu- milyon kişi çalışmaktadır. 1985). Bu kapsamda çağdaş
cunda 731 kişi öldü, 1493 Tarım çalışanları ve kayıt iş sağlığı ilkeleri şu şekilde
1.1 Iş Kazası ve Meslek kişi sakat kaldı ve toplam dışı çalışanlara ilişkin de- sıralanabilir: bütün işyer-
Hastalığı Tanım 1 milyon 681 bin 44 işgünü ğerlerde dikkate alınmalıdır. lerini kapsamalıdır, bütün 45
kaybı oldu. 2001 yılında ise (http://www.csgb.gov.tr/ çalışanları kapsamalı, yerel
Uluslararası Çalışma Örgütü meydana gelen 72 bin iş csgbPortal/sgb.portal?pa- ihtiyaçlara ve koşullara uy- kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
(ILO) İş Kazasını ; “ önceden kazası sonucunda 1065 kişi ge=sy&id=2) gun olmalı, kolay ulaşılabilir
planlanmamış, bilinmeyen yaşamını yitirirken, 1866 işçi olmalı, koruyucu yaklaşım-
ve kontrol altına alınmamış ise iş 51 göremez derecede Dünya genelinde çalışanla- lar öncelikli olmalı, işveren
olan, etrafa zarar verecek sakat kaldı. 2001 yılında ise rın sadece %10–15 i iş sağlığı tarafından sağlanmalı,
nitelikteki olaylar” olarak meydana gelen iş kaza- hizmetlerini almaktadır. Bu multidisipliner yaklaşımla
tanımlamaktadır. ları nedeniyle yaklaşık 1,9 sıklık sanayileşmiş ülkelerde yürütülmeli, yasal alt yapı
milyon işgünü kaybı olmuş- %15 - 90 arasında iken ge- oluşturulmalıdır. (Özkan, T.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tur.( Uluslar arası çalışma lişmekte olan ülkelerde %1- ve Lajunen, T. ,2003)
İş Kazasını ; “önceden örgütünün web sayfası,ht- 20 düzeyindedir. Hizmet-
planlanmamış, çoğu kişisel tp://www.ilo.org/global/ lerden yararlanma eşit ve Yukarıda belirlenen yakla-
yaralanmalara, makinelerin statistics-and-databases/ dengeli değildir. Avrupa’da şıma ulaşmak için farklı ül-
ve araç gereçlerin zarara lang--en/index.htm,erişim çalışanların yarısı kapsam kelerde farklı hizmet modeli
uğramasına, üretimin bir tarihi 19-05-2014 ) dışında dağılım, %5 ile %90 uygulamalarının örneklerini
süre durmasına yol açan bir arasında değişiyor. Japon- görmek mümkündür. Hiz-
olay “ olarak tanımlamak- Türkiye’ de çalışma alanları- ya, Kanada, Batı Avrupa met modellerinin başlı çaları
tadır. nın dağılımına bakıldığında ülkelerinde kapsam %70- şunlardır: Ülke sağlık sistemi
1927 yılında çalışanların 90 a ulaşmaktadır. En çok içindeki birinci basamak
6331 sayılı İş Sağlığı ve %85 i tarım sektöründe küçük işletmeler kapsam sağlık kuruluşları (toplum
Güvenliği Kanunu ‘’: MADDE iken bu oran diğer ülkelerde dışındadır. Kapsamın yüksek sağlık merkezleri gibi), şirket
3 – G) İş kazası: İşyerinde olduğu gibi hizmet sektö- olduğu ülkelerde bile küçük içi hizmetlerle birlikte büyük
veya işin yürütümü nede- rünün giderek artması ile işletmelerde, inşaat ve tarım hizmet modeli, birkaç küçük
niyle meydana gelen, ölüme giderek azalmıştır. Bu gün sektöründe, kendi işinde orta ölçekli işyeri tarafından
sebebiyet veren veya vücut için çalışanların yarısından çalışanlarda, kapsam düşük ortaklaşa organize edilen
bütünlüğünü ruhen ya da azı tarımda çalışmakta- (Gadd S;2002). grup hizmetleri (ortak sağlık
bedenen özre uğratan olay’’ dır. Dünya işgücü yaklaşık birimleri, hizmet sağlayı-
olarak 2.7milyar kişidir, Ülkemizde, SGK’nun Tem- cı olarak sosyal güvenlik
Meslek hastalığı; Sigorta- bunların 1 milyarı okuryazar muz 2010 verilerine göre kurumu hizmetleri, iş sağlığı
lının çalıştığı veya yaptığı olmayan kişilerdir. Küresel işçilerin %30,1’i 1-9, %60,7 konusunda uzmanlığı olan
işin niteliğinden dolayı istihdamın %80 den fazlası 10-49 işçi istihdam eden serbest çalışan hekimlerin
tekrarlanan bir sebepten riskli alanlarda çalışmak- işyerlerinde çalışmaktadır. sunduğu hizmetler, sadece
veya işin yürütüm şartları tadır. Dünya işgücünün 175 İş sağlığı hizmetlerinin halen iş sağlığı hizmetlerini ya da