Page 33 - ChemLife Sayı 22
P. 33

Hangimizin yüreğine acı                               Siyasi sorunlar doğabilir  yeniden tasarlanan Cas9
        koymadı ki, “kanser” ...                              Hawking ayrıca; “Bu tür    enzim, enzimin DNA’yı
        Çiçekten, zatürreden,                                                            bağlayabilmesi ve kesebilmesi
        kızamıktan, tifodan,                                  insanlar ortaya çıktığında,   için kesilmesi gereken uzun
        sıtmadan... Diyabet, sarılık,                         geliştirilmemiş insanlarla ilgili   bir protein içermesi dışında,
                                                              önemli siyasi sorunlar olacak.
        kalp damar hastalıkları, sinir                                                   tamamen işlevseldir.Bilim
        sitemi anomalileri...                                 Sıradan insanların soyu    adamları, yalnızca kanser
                                                              tükenecek ya da önemsiz hale
        Yukarıda bahsini ettiğimiz                            gelecekler. Onlar yerine kendi   hücreleri  veya bulaşıcı
        sonsuz ve doğal döngünün                              kendilerini tasarlayan bir ırk   bir virüs veya bakteri
        sonucudur bu, adına “hastalık”                        olacak. İnsan ırkı kendilerini   tarafından kullanılanlar gibi
        dediğimiz, oysa sadece bizi                           yeniden tasarlayabilirse,   yalnızca belirli bir enzimle
        değil yine kendi içinde tüm                           muhtemelen yayılacaklar ve   kesilebilecek kısa bir protein
        sistemi etkileyen aktif bir                           diğer gezegenlerle yıldızlarda   eklerlerse, bu enzim Cas9’u
        mekanizmadır.                                         kolonileşecekler” uyarısında   açmak için tetikleyici olur.
                                                              bulundu. Diğer yandan      ProCas9, esasen, mevcut
        CRISPR teknolojisi;                                                              olan proteaz denilen protein
        hastalıkların çoğundan                                Hawking’in tahminleri 7 yıl   kesme enzimine dayandığı
        kurtulma olanağımız,                                  önce icat edilen, (2012) ,   hücre tipini “algılar”. UC
                                                              Crispr-Cas9 teknolojisine
        fantazi bitki-hayvan-gıda                                                        Berkeley’in moleküler ve
        türleri, daha çok üretim,   yakın bir zamanda yazdığı   dayanıyor. Bu teknoloji ile   hücre biyolojisi profesörü
        değişik insan modelleri;   makalelerinden birinde     DNA üzerinde değişiklikler   olan David Savage, “Bu,    KÖŞE YAZISI
        kısaca,DNA ve RNA ile      insanlık için yeni bir tehlikeyi   yapıldığını artık gayet net   hassas kesimi sağlamak için
        oynayabileceğimiz, hemen   anlattığı görüldü. Hawking’e   biliyoruz. Bilim insanları bu   moleküle koyabileceğiniz
        herşeyi değiştirebileceğimiz   göre, zenginlerin çocuklarının   sayede kötü genleri çıkarıp   ekstra bir güvenlik
        bir mucize “gen” çalışmasıdır.  DNA’ları üzerinde yapacakları   yeni genler ekleyebiliyor.   katmanıdır” diye izah ediyor.
                                                              Günümüzde bu teknoloji
        Hayallerinizdeki insan modeli   değişikliklerle oluşacak insan   kanser gibi kalıtsal hastalıklar   Ayrıca, Cas9 proteinini,
        CRISPR ile artık imkansız   üstü ırk, insanlığın sonunu   taşıyan çocukları tedavi   programlanabilir çıkışlarına
        değil! Zekasından anatomik   getirebilir.             etmede kullanılıyor. Hawking   ek olarak, programlanabilir
        yapısına kadar, fiziksel-  The Sunday Times Gazetesi,   daha önce de yapay zekanın   girişlerle de donatır. Savage,
                                                                                         “Hücrelerdeki sinyal
        biyolojik ve manevi unsurları   hayatta olduğu sürece   insanlardan daha üstün
        sizin belirleyeceğiniz bir   gelecekle ilgili yaptığı uyarı   bir noktaya gelebileceği   yollarını düzenleyen, normal
        insan düşünün... Rahatça   ve tahminleriyle adından   ve insanlığı ortadan       hücreleri kanser hücrelerine
                                                                                         dönüştüren ve patojen
        düşünebilirsiniz çünkü bu   söz ettiren fizikçi Stephen   kaldırabileceği uyarısında                        33
        konuda çalışmalar yapılıyor ve   Hawking’in, ‘Brief Answers   bulunmuştu.        enfeksiyonuna karışan        kimya teknolojileri gazetesi  I        I  www.chemlife.com.tr
        ürünleri alınıyor.         to the Big Questions’ (Büyük   CRISPR gen düzenlemesinin   birçok proteaz var” dedi. “Bu
                                                                                         sinyalleri hissedebiliyorsak,
        Bir aslan miyav dedi, minik   sorulara kısa cevaplar)   daha iyi kontrolü için Cas9 a   bu önemli yollara girip
        fare kükredi....           isimli kitabında yer alacak   ‘on’ düğmesi verilmesi  bunlara cevap verebiliriz.”,
                                   makalelerinden bir bölüm                              diyor. Çalışmada, Savage
        “”Zehirsiz akrep ve yılanlar,   yayınlamıştı. Makaleye   (10 Ocak 2019, Kaliforniya
        sıtma yaymayan anofeller,   göre, Hawking genetik     Üniversitesi - Berkeley)   ve meslektaşları, Cas9’un
        sokmayan arılar, uslanmış   mühendisliğinde atılacak                             proteaz kontrolünü West
        aslan yada saldırgan ceylan,   yeni adımların, içinde                            Nil Virüsü gibi hem bitkilere
                                                                                         hem de insan virüslerine
        şahin kadar keskin görebilen   bulunduğumuz yüzyılda   CRISPR-Cas9, çok
        insan, menemen kıvamında-  insanüstü kişilerin oluşmasına   yönlülüğünden dolayı kısmen   karşı duyarlı hale getirerek
        baharatı, eti,  soğanı hatta   neden olacağı tahmininde   devrimci bir araçtır: virüsleri   gösterdiler. Gelecekte, bu tür
        yumurtası içinde modifiye   bulundu. Bu şekilde oluşacak   çiğnemek için bakteriler   bir teknolojinin, CRISPR-Cas9
        domatesler tarlada, bitkisel ve   insanüstü kişiler, insanlığın   tarafından yaratılır, DNA’nın   bakteriyel bağışıklık sistemini,
        hayvansal yağların kimyasal   geri kalanını yok edebilecek.   kesilmesi ve yapıştırılması,   zararlı viral patojenlere karşı
        bağlarına hükmedip onları   Devletler bunu engelleyecek   hedef noktaya mutasyonların   savaşmalarına yardımcı
        doygun yada doymamış       kanunlar çıkarsa dahi, zengin   yapılması ve aktive edilmesi   olmak amacıyla bitkiler
        yapmak, uzun süre          ve açgözlü kişiler hırslarına   veya aktifleştirilmesi dahil   için kullanılabileceğine
        çürümeyen meyve sebze      karşı koyamayacak ve bu    olmak üzere her türlü genetik   inanıyorlar. David Savage,
                                                                                         “Cas proteinlerinin karmaşık
        yaratmak, kavun tadında çilek   durum kaçınılmaz olacak.   hilenin yapılması için insan
        yada muz aromalı karpuz mu   Hawking “Bu yüzyılda     hücrelerinde eşit derecede iyi   olduğunu ve bakteriyel bir
        istedi canınız, düşlerinizdeki   insanların, zeka ve saldırganlık   çalışan bir gen.  bağışıklık sisteminde nasıl
                                                                                         çalıştıkları için kritik olan
        evladınız nasıl olsun; gözleri,   gibi içgüdüleri değiştirmenin
        saçları, boyu ,ten rengi,   yolunu keşfedeceğinden                               her türlü düzenlemeye
        zekası?, kanser olmayı kim   eminim. Muhtemelen insanlar   California Üniversitesi,   sahip olduklarını biliyoruz.
        ister ki;DNA’nıza bir tık yeterli   üzerinde genetik mühendisliği   Berkeley, araştırmacılar şimdi    Çalışmamızın genel amacı,
        olacak...””                uygulamaların yapılması    bir anahtar vererek daha   insanlarda kullanım için
                                                                                         onları evcilleştirmek ve
        Kümelenmiş düzenli aralıklı   karşıtı yasalar kabul edilecek.   da çok yönlü hale getirmiş   genom düzenlemesiyle ilgili
        kısa palindromik tekrarlar   Ancak bazı insanlar hafıza,   ve kullanıcıların Cas9 gen   olmayan gereksiz şeyleri
        (CRISPR). Baz dizilerinin kısa   hastalıklara karşı dayanıklılık   editörünü, belirlenmiş hedefi   ortadan kaldırmaktır.” diyor.
                                                              dışındaki tüm hücrelerde
        tekrarlarını içeren prokaryotik   ve ömür süresi gibi insani                     Savage, özellikle, Cas9’u
        DNA bölümleridir.          özellikleri geliştirme hırsına   kapalı tutmalarını sağlamıştır.  yeniden tasarlamak istedi,
                                   karşı koyamayacak” ifadelerini   Araştırmacıların ProCas9   böylece diğer proteinleri
        Dünyaca ünlü fizikçi Stephen   kullandı.
        Hawking’in, ölmeden önce,                             olarak adlandırdığı        eklemek daha kolay
   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38