Page 13 - ChemLife Sayı 29

13
BILIMSEL GELIŞMELER www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

şekli değişebilir fakat iritatif ihtilasına uğrayarak iltihaplanma ile beslenen bebeklerin annesi
dermatit genellikle cildin bezle en gerçekleşir. Özellikle Candida antibiyotik kullanıyorsa da bebek
fazla temasta bulunduğu konveks albicans ve Staphylococcus au- de pişik olma ihtimali artmakta-
(dış bükey) yüzeylerde görülür. reus (β-hemolitik), Streptococcus dır. Çünkü antibiyotik kullanan
Vücutta kasık kıvrımlarında olu- sp., E. coli, ve Bacteroides sp. gibi bebeklerde mantar kolonizasyo-
şur, hafif kırmızı, parlak ve kabar- bakteriler dermatit ile ilişkilendi- nu gelişir ve mantarlar (Candida
cıklı/kabarcıksız olabilir [3]. rilir [5]. albicans) lokal direnci azalmış
olan deriyi kolayca enfekte etme
Dermatitin en yaygın diğer çeşidi Pişiği çok çeşitli faktörler tetik- özelliğine sahiptirler. Candida al- B. Bariyer (Barrier):
ise kandida dermatittir. Perineal leyebilir. İdrar ve gaitanın sıklığı, bicans’ın yol açtığı pişikte bebeğin
bölgedeki pişiğe; ishal, nem ve miktarı, bez bölgesindeki hijyen cildinde parlak kırmızı bir lezyon Bariyer kremler ve diğer topikal
ikincil kandida enfeksiyonu sebep ile cilt temizleme rutini, cilde uy- ve onun çevresinde çok sayıda bileşikler, dermatitin önlenmesi
olabilir. Bez bölgesinde parlak gulanan ürünler (krem, merhem küçük satellit (uydu) lezyon ortaya ve tedavisinde bel kemiği olarak
kırmızı lezyon ve onun çevresinde vs.), kullanılan bezin tipi ve bez çıkar [6]. görülmektedir. Bu bileşikler, der-
çok sayıda küçük satellit (uydu) değiştirme sıklığı, bebeğin beslen- matiti önlemek ve dermatit geliş-
lezyon olarak görülür. Pul pul deri me düzeni, bebeğin içinde bu- Association of Womens Health, tikten sonra cilde daha fazla zarar
dökülmeleri ve iltihaplanmalar da lunduğu sağlık periyodu, sindirim Obstetric and Neonatal Nurses gelmesini önlemek için koruyucu
oluşabilir. Eğer bebeğin cildinde sistemi ile hastalıklar ve mevsim (AWHONN, 2013) tarafından bir önlem olarak önerilmiştir.
meydana gelen pişik 72 saatten koşulları vb. şeklinde sıralanabilir hazırlanan yenidoğan cilt bakım Çoğu bariyer kremleri, dermatitin
fazla devam ediyorsa genellikle [5]. Aşağıda pişiğe sebep olan klavuzu da dahil bebek bezi der- tedavisinde etkili olduğu düşü-
kandida enfeksiyonudur. Bu en- faktörlere daha detaylı yer veril- matitinin tedavisi ve önlenmesine nülen çinko oksit, petrolatum ve
feksiyon cilde penetre olan pro- miştir. yönelik en güncel kanıta dayalı bunların aktif bileşenlerini içerir.
teaz enzimini üretir ve seboreik bilgiler literatürde yayınlanmıştır. Bariyer kremler, idrar ve dışkı
dermatit gibi birincil veya ikincil İdrardaki amonyak, alınan besin- Pişiği önleme ve tedavi etme yön- gibi tahriş edici maddelere maruz
enfeksiyona sebep olur. Seboreik ler ve diş çıkarma gibi pek çok temleri temel olarak çok benzer- kalmayı önleyen koruyucu bir
dermatit genellikle yenidoğan etmen, uzun yıllar dermatitin dir. Bebek bezi pişiğinin anahtar lipid film sağlayarak cildin bariyer
bebeklerde (3 aylığa kadar) yaygın nedeni olarak suçlanmıştır. Günü- noktası önleme olsa da, bir kez kremin etkisinde iyileşmesine izin
olarak görülür. Bebeğin yüz, vücut müzde genel olarak kabul edilen geliştiğinde, genel amaç iltihabı verir. Hem koruyucu bir önlem
kıvrımları, saç derisi ve bez böl- görüş, aşağıdaki etmenlerden azaltmak, cilde verilen hasarı hem de bez dermatiti için tedavi
gelerinde görülebilir. Bebek bezi herhangi birinin ya da birkaçının onarmak ve tekrar oluşmasını rejiminin bir parçası olarak, bez
dermatitinin en yaygın iki nedeni; bir arada diaper dermatite (pişiğe) önlemektir. dermatitinin gelişme riski olan
irritanlar (tahriş edici dermatit neden olabileceğidir: Aşırı nem, bebekler için her bebek bezi
olarak da adlandırılır) ve Candida sürtünme, idrar ya da gaitanın Hem tedavi hem de önleme da- değişiminde ve dermatit mevcut
Albicans mantarıdır [1]. uzun süre deri üzerinde kalması, yalı farmakolojik olmayan pratik olduğunda bariyer kremin uygu-
mantar enfeksiyonu, bakteriyel çözümler kolayca "ABCDE" yak- lanması önerilir [2].
İdrarda bulunan üre, üreaz enzimi enfeksiyon, beze karşı alerjik re- laşımı (Air: Hava; Barrier: Bariyer;
ile amonyum hidroksite parçalanır aksiyon vb. Deri uzun süre ıslak Cleansing: Temizlik; Diapering:
ve dolayısıyla pH’ın artmasına yol kaldığında epidermisin bütünlüğü Bebek bezi; Education: Eğitim) ile
açar. pH bazik hale geldiğinde, bozulmaya başlar. Islak deri beze özetlenebilir [2].
pankreas ve bağırsak orijinli olan sürtündüğünde ise kolayca hasar
proteaz ve lipaz enzimleri üretilir. görür ve bez dermatiti oluşur. "ABCDE" Yaklaşımı
Lipaz enzimleri özellikle cilt se- Kıvrım bölgelerinde, derinin
bumunda bulunan trigliseridlere birbirine sürtünmesi sonucunda A. Hava (Air):
saldırır ve yağ asitlerinin salınımını dermatit daha da ilerler. Bu yüz-
sağlar. Böylece cildin koruyucu ta- den, bez dermatiti en çok inguinal Bebek bezi bölgesinin havaya C. (Temizlik) Cleaning
bakası bozularak bebeğin cildinde bölgede deri kıvrımlarının olduğu maruz kalması cildin idrar, dışkı,
iritasyon oluşmasına neden olur. bölgede görülür [6]. nem ve diğer tahriş edici madde- Bebeğin bez bölgesini temizle-
Ayrıca cildin alt tabakası hidras- ler ile temas süresini azaltır. Bezin mek için su ve mendil kullanımına
yon ile geçirgen hale gelir. Ciltte Katı gıdaya başlayan 6-12 aylık çıkarılması, cildin kuru hava ile alternatif olan ıslak mendil/hav-
meydana gelen sürtünme ve en- bebeklerde pişik olma ihtimali temas etmesine izin verir ve cildin luların farklı içerik ve bileşenler
zimler tarafından gerçekleştirilen daha da artmaktadır. Yalnızca bez ile teması esnasında oluşan eklenerek yıllardır geliştirilme
sindirim ile cilt bariyer özelliğini anne sütü tüketen bebeklerin sürtünmeyi azaltır. Bez bölgesi çalışmaları sürmektedir. Bebeğin
kaybeder ve tuz gibi irritantların gaitası tek çeşit enzim içerirken; mümkün olduğunca uzun süre cildini ıslak mendille temizlemek
derinin içine girmesine izin vere- bebeğin beslenmesindeki değişik- temiz hava ile temas ettirilmelidir. cilt hidrasyonuna, pH artışına,
rek iritasyona yol açar. Yukarıdaki lik sonrasında (katı gıdaya geçiş) Ayrıca kullanılan bebek bezinin kızarıklığa ve ciltte mikrop üre-
bilgiler doğrultusunda bebeğin gaita, daha yüksek enzim çeşitli- de nefes alma özelliğinin olması mesinde su ile ıslatılmış mendil ile
cildinde gerçekleşen epidermis liğine ve iritasyona sebep olacak pişik problem oluşmasında kri- temizlenmesine göre daha etkili
tabakasının bozulmasına üreaz, diğer bileşiklere sahip olacağın- tiktir. Bebeğin cildinde oluşacak olduğu görülmüştür. Fakat bebe-
lipaz ve proteaz enzimlerinin etkili dan katı gıdaya geçişle pişiğin iritasyonları azaltmanın en kolay, ğin gaitasında bazı durumlarda
olduğu gözlemlenmiştir [4]. Epi- artacağı düşünülmektedir [7]. güvenli ve efektif yollarından biri suda çözünmeyen parçacıklar
dermis tabakasının bozulması ile bebeğin cildini mümkün olduğun- olacağı için her zaman mendili su
potansiyel iritantların cilde girme Bunun dışında bebekler antibi- ca havalandırmaktır [2]. ile ıslatarak bez bölgesinde temiz-
ihtimali artar ve cilt mikropların yotik alıyorsa ya da anne sütü lik sağlanması söz konusu olmaya-