Page 19 - ChemLife Sayı 29

19
ENDÜSTRIYEL TEKNOLOJILER www.chemlife.com.tr CHEMLIFE

re 2’ye ayrılır. Tarama (Carding) bilir. Spunlaid makinelerde, özel- reçine vs.) olmaması (yani çevre
sisteminde, dokunmamış kumaş likle meltblowing işlemi ile mikro dostu), yeni elyaf ve makinelerin
oluşumu genellikle bir veya daha elyaf üretmek de mümkündür, mevcudiyeti nedeniyle nonwo-
fazla uzun tarakları besleyen oto- bu da daha iyi filament dağıtımı, venlarda kullanılan en popüler
matik elyaf karıştırma ve açma fiberler arası daha küçük delikler bağlama yöntemidir. Bağlama; bir
sisteminden oluşur. Taraklamanın sayesinde daha iyi filtrasyon, kalender, bir fırın, bir radyant ısı
temel amacı, birbirine dolanmış daha yumuşak his ve ayrıca daha kaynağı veya bir ultrasonik dalga
lifleri balyalardan ayırmak ve tek hafif kumaşlar elde etme avantajı kaynağı tarafından ısı ve basıncın
tek lifleri bir ağ biçiminde bes- sunmaktadır [2]. doğrudan etkisiyle sağlanır. Dört
lemektir. Burada temel işlemler, termal bağlama yöntemi vardır.
kullanılacak elyaflara tarama Spunlaid veya spunbonding pro- Sıcak kalenderleme, fırın bağlama,
(carding) yapılarak açılması, tara- sesi; polimerin erimesini, filament ultrasonik bağlama ve radyant ısı
ğa beslenmesi ve ağ yüzey elde ekstrüzyonunu ve ağın bağlan- bağlamadır [4].
edilmesi şeklindedir [2]. Havalı masını içeren tek aşamalı bir iş-
serme (Airlaid) sisteminde, hava lemdir. Genel olarak, polipropilen, • Stitch bonding (Dikiş bağlama), Sonuç
ile işleme sistemindeki bu lifler poliester, poliamid ve benzeri gibi dikiş iplikleri, filamentler, lifler
kuru halde iken işleme tabi tutu- yüksek moleküler ağırlık ve geniş veya sadece dikiş iğnelerini kul- Yapılan çalışmada kişisel bakım,
lur. Elyaf defibrasyonu, ağ oluşu- moleküler ağırlıklı polimerler, ho- lanarak bir ağı bağlama işlemidir. sağlık bakımı, giyim, ev ürünleri,
mu ve ağın bağlanma işlemi olmak mojen ağlar üretmek için eğirile- Dikiş bağlamada çözgü ve atkı ip- otomotiv, inşaat, jeotekstil ve filt-
üzere 3 adımdan oluşur. Havalı rek işlenebilir. Meltblown işlemi, likleri birbirlerinin üzerine gevşek rasyon gibi çok çeşitli sektörlerde
serme işlemi ile ağ üretmek için reçineleri tek bir entegre işlemle bir şekilde serilirken, üçüncü bir kullanılan ve artık hayatımızın
kullanılan iki ana biçimlendirme dokunmamış kumaşlara dönüştü- iplik seti çözgü ve atkı ipliklerini hemen hemen heryerinde kulla-
teknolojisi vardır. Birinci teknolo- ren spunbond işlemi ile benzerdir. birbirine dikerek kumaşı üretir [4]. nılan dokunmamış kumaşlardan
jide selüloz hamuru ve kesikli lifler Filamentlerin dokunmamış kuma- (nonwoven) bahsedilmiştir. Bu
kaba bir elekten elenir ve vakum şa dönüşümünün entegre edildiği, malzemelerin üretim teknikleri ve
yardımıyla altındaki şekillendirme polimeri sürekli filamentlere • Spunlacing/hydroentangling ağ oluşturma sırasındaki bağlama
teli üzerine biriktirilir. İkinci sis- doğrudan dönüştürmeyi içeren (Hidro-bağlama), son yıllarda teknikleri anlatılmıştır. Kullanım
temde şekillendirici kalıplar kul- bir dokunmamış kumaş üretim popülaritesi oldukça artmış olan amacına göre farklı özelliklerde,
lanılır. Lifler, şekillendirme telinin sistemidir [6]. hidro-bağlama, yüksek hızlı su farklı ağırlıklarda, farklı mukave-
genişliğini kapsayan büyük bir jetleri aracılığıyla bir ağdaki lifle- met değerlerinde ve farklı yumu-
silindirdeki bir dizi delikten veya Kumaş Bağlama Teknikleri rin bağlanmasını içerir. Fiberlerin şaklıkta üretilebilen nonwoven
yarıktan geçer. Her iki teknolojide birbirine bağlanması, su jetleri ve malzemelerinin kullanılmaya
de kağıt hamuru şekillendirme Dokunmamış kumaş bağlama komşu elyafları iç içe geçiren ağda başlanması ile aslında daha pratik,
telinin altına yerleştirilmiş vakum teknikleri, nihai kumaş uygulama- yaratılan türbülanslı su akışının daha maliyet avantajlı, daha hızlı
sistemi ile tutulur ve süper absor- larına veya ağ oluşturma yöntemi- birlikte etkileri ile ortaya çıkar [5]. elde edilebilen malzemelerin üre-
ban polimerler veya koku kontrol ne bağlı olarak mekanik, kimyasal tilmesi mümkün hale gelmiştir.
mekanizmalı toz gibi katkı madde- ve termal bağlama olmak üzere b. Kimyasal bağlama
leri dahil edilebilir [5]. üç kategoriye ayrılabilir. Bazen Kimyasal veya reçine bağlama, bir Kaynaklar
ise belirli özelliklere sahip ürünler
2. Islak Sistemler (Wetlaid elde etmek için farklı yapıştırma kimyasal bağlayıcının uygulanma- [1] Das D., Pourdeyhimi B., Composite
system) yöntemlerinin kombinasyonu da sıyla liflerin bağlanması için genel Nonwoven Materials Structure, Pro-
bir terimdir. Kimyasal bağlama,
uygulanabilir. liflerin birbirine yapıştırılması, ku- perties and Application, Woodhead
Islak sistemde dokunmamış rutulması ve bağlayıcının güçlen- Publishing Series in Textiles, Elsevier,
malzeme üretme işleminde elde a. Mekanik bağlama dirilmesi amacıyla, ağın tamamının 2014, Chapter 5
edilen nonwovenlar, modifiye veya alternatif olarak izole edilmiş
edilmiş bir kağıt yapımı prosesi Mekanik bağlama; iğne delme kısımlarının kimyasal bir bağlayı- [2] Ozgen B., Gong, H., Fabric Struc-
tures: Woven, Knitted or Nonwoven,
ile elde edilen dokunmamış ku- (needle punching), dikiş (stitching) cıyla işlemden geçirilmesini içerir Engineering of High-Performance
maşlardır. Wetlaid işleminde, lifler ve su ile bağlama (spunlacing/ [2]. Günümüzde fiber ağları yapış- Textiles, Chapter 5
bir sıvı içinde süspanse edilerek hydroentangling) olarak sınıflan- tırmak için en sık kullanılan kim-
işlem yapılır. Wetlaid nonwoven dırılabilir. yasal bağlayıcılar, polivinil asetat, [3] Pourmohammadi, A., Nonwoven
üretiminde üç ana aşama vardır: polivinilklorür, stiren/bütadien Materials and Joining Techniques,
su içerisinde fiberlerin şişmesi ve • Needle punching, pistonlu reçinesi, bütadien ve poliakrilik Woodhead Publishing Limited, 2013,
dağılması, ağ oluşumu, kurutma dikenli iğneler aracılığıyla lifleri veya bunların kombinasyonları University of Payame Noor, Chapter 19
ve bağlama [2]. İlk olarak, lifler mekanik olarak birbirine kenetle- gibi vinil malzemelerden yapılan
kimyasallarla karıştırılır ve su yerek dokunmamış ağ yapılarını su bazlı bağlayıcılardır. Fakat en [4] Gordon, S., Hsieh Y. L., Nonwo-
içinde süspanse edilerek bulamaç bağlama işlemidir. Bağlanmamış yaygın kullanılan bağlayıcı lateks- ven Technology for Cotton, Cotton:
elde edilir. Ardından tek tip bir ağ, iğneli dokuma tezgahı boyun- tir çünkü ekonomiktir, uygulaması Science and Technology, University
malzeme tabakası oluşturmak için ca hareket ettikçe ağ konsolide kolaydır ve oldukça etkilidir [4]. of Tennessee, Woodhead Publishing
suyu tahliye eden özel kağıt ma- olur ve elyafın birbirine geçmesi Series in Textiles, Elsevier, 2007,
Chapter 16
kineleri kullanılır, daha sonra lifler nedeniyle daha güçlü hale ge-
bağlanır ve kurutulur [4]. lir. Lifler, ileri geri hareket eden c. Termal/Isıl bağlama [5] Wilson, A., The Formation of
dikenli iğnelerle (keçe iğneleri) Dry, Wet, Spunlaid and Other Types
3. Sonsuz Elyaflı (Polimer-bazlı) mekanik olarak birbirine dola- Termal bağlama sisteminde, eri- of Nonwovens, Nonwovens Report
Sistemler (Spunlaid) nır. Konsolidasyon seviyesi iğne meye neden olmadan genellikle International, Woodhead Publishing
elyafları yumuşatmak ve ardından
yoğunluğu ile kontrol edilir. Ağır Limited, 2010
Spunlaid sistemi, polimer ham- nonwoven kumaşlar için uygun birbirine kaynatmak veya kay-
maddeden filamentlerin ekstrüz- tek bağlanma yöntemidir. Needle naklamak için basınçla birlikte ısı [6] Geus, H. G., Developments in
yonunu içerir. Polimerden kumaş punching ile işlenmiş kumaşlar, kullanır [5]. Başka bir tabirle ter- Manufacturing Techniques for Te-
elde edilen sürekli bir prosestir. halı arkalık kumaşları, otomobil moplastik bir bağlayıcı içeren bir chnical Nonwovens, Advances in
Spunlaid nonwovenlar çeşitli yol- halıları, tavan döşemeleri, battani- ağ yapısını bağlamak veya stabi- Technical Nonwovens, Elsevier, 2016,
larla (spunbond, meltblown, aper- yeler ve jeotekstil kumaşlar olarak lize etmek için ısının kullanılması Chapter 5
tured filmleri ve bu ürünlerin çok kullanılmaktadır [4]. işlemidir. Elverişli işlem davranışı,
katmanlı kombinasyonları) üretile- kimyasal bağlayıcıların (lateks,