Page 36 - ChemLife Sayı 41

36 CHEMLIFE KIMYA VE TEKNOLOJILERI GAZETESI SEKTÖREL GELIŞMELER

BOĞAZIÇI ÜNIVERSITESI’NDE IKLIM

DEĞIŞIKLIĞINE DAYANIKLI “AKILLI

BITKILER” IÇIN ÇALIŞMALAR BAŞLADI

Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyo- araştırmalarıyla anlaşılarak, iklim de- lında hayatta kalma stratejisi olduğunu çok daha derin bir ikincil uyku hali or-
loji ve Genetik Bölümü'nden Dr. Öğr. ğişikliğine uyum sağlayabilecek akıllı söyleyen bilim insanı Türkiye’de gıda taya çıkar. Bu şekilde tohumlar, uygun
Üyesi Steven Footitt ve ekibi, iklim bitkilerin üretilmesinin önünü açmayı güvenliğini tehdit edebilecek bu süreci koşullar oluşana kadar toprakta birkaç
değişikliğine dayanıklı “akıllı bitki”lerin hedefliyor. Kurumsal İletişim Ofisi’nin şöyle anlatıyor: yıl yaşayabilir. Bu, aslında çoğu yabani
üretilmesi için gereken genetik araş- sorularını yanıtlayan araştırma ekibinin bitki tarafından hayatta kalmak için
tırmalarına başladı. Boğaziçi Üniver- lideri Footitt, tohumlarda uyku halini “Bitkiler, aşırı sıcaklık gibi stres olayları kullanılan bir korunma stratejisi. Bu
sitesi Bilimsel Araştırma Fonu (BAP) azaltan genlere odaklanarak bitkilerin karşısında hayatta kalmak için stra- strateji, farklı bitki popülasyonlarının
tarafından desteklenen iki yıl sürecek iklim değişikliğine daha kolay uyum tejiler geliştirir. Çünkü doğal seçilim, adapte olduğu çevrelere bağlı olarak
projeyle iklim değişikliğinin bitki to- sağlayabileceğini söylüyor ve ekliyor: bitkilerin bu tür zorlu koşulları tolere türler arasında farklılık gösterir.”
humlarında çimlenmeyi önleyen uyku “Bu araştırma projesiyle Türkiye'de etmesine veya bunlardan kaçınmasına
halini nasıl etkilediği gen araştırmala- sürdürülebilir tarım ve gıda güvenliğini yardımcı olan mekanizmalar geliştiril- “TOHUMUN ÇİMLENMESİNİ
rıyla ortaya çıkarılacak. Footitt’e göre için ihtiyaç duyulan iklim açısından mesini sağlamıştır. Bu davranışlardan ENGELLEYEN GENLER
böylelikle akıllı bitkilerin üretilmesine akıllı bitkilerin üretilmesine büyük biri birçok bitkinin tohumlarında HARİTALANDIRILACAK”
büyük katkı sağlanarak, Türkiye’de katkılar sunmak istiyoruz.” gerçekleşen uyku hali (dormansi) ile
tarım ve gıda güvenliği konusunda birlikte bitki büyümesinin durması. Dr. Steven Footitt ve ekibi yüksek
önemli bir adım atılmış olacak. “AŞIRI SICAKLIK ÇİMLENMEYİ Tohumlar ana bitkiden dağıldıktan genetik çeşitliliğe sahip “Arabidopsis”
ÖNLÜYOR” sonra tetiklenen uyku hali; uygun su, bitkisi üzerinde yapacakları genetik
Boğaziçi Üniversitesi’nde iklim deği- ışık ve sıcaklık koşulları altında da olsa haritalandırma çalışmalarıyla, tohum-
şikliğinin tarım ve gıda güvenliğine Dünya çapında çeşitli ülkelerdeki ça- çimlenmeyi önlemeye devam edebilir. lardaki bu uyku hali mekanizmasını
etkileriyle ilgili birçok araştırma de- lışmalarının ardından 2019’da Boğaziçi Tohumlar, çimlenmeye olanak sağlayan çözmeyi hedefliyor. Bunun iklim de-
vam ediyor. Bunlar arasında Boğaziçi Üniversitesi’ne gelen Dr. Öğr. Üyesi çevresel etkenlere duyarlı hale gelene ğişikliğine dayanıklı “akıllı bitkiler”in
Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Steven Footitt, iklim değişikliğine bağlı kadar bu uyku durumunun azalması geliştirilmesi çok büyük katkılar suna-
Genetik Bölümü'nden Dr. Öğr. Üyesi olarak aşırı sıcakların tohumları ikinci gerekli. Ancak tohumların dağılmasın- cağını vurgulayan bilim insanı, “Proje
Steven Footitt ve ekibinin projesi, bir uyku haline sokarak, çimlenmeyi dan sonra aşırı sıcaklık gibi çimlenmeyi kapsamında model bitki olarak ‘Arabi-
bitki tohumlarındaki uyku halinin gen engelleyebildiğini belirtiyor. Bunun as- önleyen koşullar hala devam ederse, dopsis’i kullanacağız. Bu bitki ortalama