Page 10 - ChemLife Sayı 53
P. 10

10        CHEMLIFE         KIMYA VE TEKNOLOJILERI GAZETESI                                        BILIMSEL GELIŞMELER






          GÖREVIMIZ                                                  kullanılmasının nedenlerinden biri,   plastikleştirici  olarak  kullanılan
                                                                     PVC'nin  mükemmel  bir  cilt  taklidi
                                                                                                   heksandioik asidin parçalanmasının bir
                                                                     olmasıdır;  bu  dokuya  sahip  başka
                                                                                                   ürünü olan siklopentanon içeriyordu.
          BARBİE’YI                                                  plastik yoktur" diyor.        Bozunma  ilerledikçe  PVC  de  daha
                                                                                                   kırılgan  hale  gelecek  ve  hatta
                                                                     Plastikleştirici tehlikesi
                                                                                                   plastikleştiricinin %15'inden fazlası
          KORUMAK                                                    Shashoua,  “PVC,  vinil  klorür   kaybolduğunda  küçülebilir;  ancak
                                                                                                   bu  çoğu  Barbie  bebekte  fark
                                                                     monomerlerinden  oluştuğunda,
                                                                     zincirleri  elektrostatik  etkileşimler   edilmemektedir.  Ayrıca  polimerin
                                                                     nedeniyle sıralanma eğilimi göstererek   kendisinde  de  foto-oksitlenebilen
                                        Ancak  Barbie  her  zaman  iyi   katı,  neredeyse  kristalimsi  bir   değişiklikler  meydana  gelmeye
                                        yaşlanmıyor.  En  sık  görülen   düzenleme oluşturur. Madden, Aralara   başlayabilir,  bu  da  polimer
                                        rahatsızlıklarından biri 'yapışkan bacak   sığacak daha küçük moleküller elde   zincirlerinin  konjugasyonuna  ve
                                        sendromu' olarak biliniyor. Bu, oyuncak   edebilir ve bu iç zincir çekiciliklerini   çapraz  bağlanmasına  yol  açarak
                                        bebeğin üzerinde, yalnızca bacaklarda   yeterince zayıflatabilirseniz, esnek   kararmaya neden olabilir. Shashoua,
                                        olmasa da sıklıkla görülen yapışkan   ancak oda sıcaklığında hala katı olan   1970'lerden  kalma,  50  yıl  sonra
                                        birikintiler veya beyaz çiçeklenmeler   bir  plastik  oluşturabilirsiniz”  diye   yalnızca  kollarında,  yüzünde  ve
                                        anlamına  gelir.  Plastik  bozunması   açıklıyor. Shashoua, plastikleştiriciler   dizlerinin  altında  kahverengileşme
                                        alanında doktorasını tamamladıktan   olarak  bilinen  küçük  molekülleri   görülen  bir  PVC  bebek  üzerinde
                                        sonra  yakın  zamanda  ABD'deki   kumaş yumuşatıcılara eşdeğer olarak   çalıştı;  'Bunun  nedeni,  onu  hem
                                        Metropolitan Müzesi'ne katılan Rose   tanımlıyor, ancak bunlar polimeri eşit   plastikleştiricinin buharlaşmasından
                                        King, "Sorulan konservatörlerin büyük   şekilde kaplamasa da PVC yapısı içinde   hem de güneş ışığından koruyan bir
                                        çoğunluğu 50'li ve 60'lı yıllardaki eski   esnek bir polimer oluşturmaya yetecek   elbise giymesiydi' diyor.
                                        numunelerde  yapışkan  yüzeyler   kadar daha az kristalli amorf alanlar
                                        görmüştür" diyor.            buluyor.                      Yıllar  geçtikçe  zavallı  Barbie  'yeşil
                                                                                                   kulak sendromu'ndan da muzdarip
                                        Bu tür bir bozulma, İtalya'daki Calabria   Tipik olarak ağırlıkça yaklaşık %30 ila   olabilir; bu sendrom genellikle bebeğin
                                        Üniversitesi'nden Andrea Macchia ve   40 oranında plastikleştiriciye ihtiyaç   kulaklarının etrafında ve hatta yüzünde
          Kültürel bir simge olmasına rağmen   meslektaşları tarafından incelenen   duyulur  ve  plastik  tarihinin  erken   yeşil çizgiler oluşmasına neden olur.
          Barbie'yi korumanın zorlukları var:   özel  bir  koleksiyoncunun  Barbie   dönemlerinden itibaren ftalat esterler   Bu, polimerin kendisi oksitlenirken
          Çoğu  plastik  oyuncak  ve  oyuncak   bebeklerinde de görüldü. 1959'dan   tercih edilen moleküller haline geldi.   açığa  çıkan  hidrojen  klorürden
          bebek gibi o da uzun süre dayanacak   1976'ya tarihlenen 16 bebek üzerinde   King, "Bunlar selüloz asetat [plastikler]   kaynaklanmaktadır. Shashoua, "Ftalat
          şekilde üretilmedi. Bazıları Barbie'yi   çalıştılar. İtalya'nın Venedik kentindeki   için plastikleştirici olarak başladılar ve   plastikleştiriciler aynı zamanda PVC
          öncü bir kadın rol modeli olduğu için   Ca' Foscari Üniversitesi'ndeki koruma   PVC için kullanılmak üzere formülize   polimeri için antioksidan görevi de
          seviyor; astronot ve cerrah bebekleri,   bilimcisi  Francesca  Izzo  da  ekibin   edildiler."  diyor.  'Özelliklerini   görüyor" diyor ancak "giderek daha
          bu kariyerlerin gerçek hayatta kadınlar   bir  parçasıydı  ve  son  zamanlarda   değiştirmek  için  alkol  zincirinin   fazla  plastikleştirici  kaybettikçe
          için  ulaşılabilir  olmasından  önce   kompozisyonları daha eski bebeklerle   dallanmasını veya uzunluğunu kolayca   hidrojen  klorür  üretimini  görmeye
          mevcuttu.  Diğerleri,  kalıcı  yüksek   karşılaştırmak için 1980'lerden kalma   değiştirebilirsiniz. Dioktil ftalat veya   başlıyoruz."
          topuklu  ayakkabıları  ve  gerçekçi   kendi çocukluk Barbieleri üzerinde   di(2-etilheksil) ftalat, eski Barbie'lerde
          olmayan  vücut  şekli  nedeniyle   çalışıyor.              yaygın  olarak  bulunur,  ancak  bu   Daha fazla araştırma
          onunla alay ediyor; bazı endişeler,                        bileşiklerin  her  ikisi  de  endokrin
          birçok genç kızın yaşadığı beden imajı   King  ve  diğer  koruma  bilimciler   bozucu özellikleri nedeniyle ABD ve   Madden, 2017 yılında Smithsonian
          kaygısını artırıyor. Her iki durumda da,   için öncelik, kültürel açıdan önemli   AB'deki oyuncaklarda yasaklanmıştır.  Müzesi Koruma Enstitüsü'ndeyken
          Barbie'nin kültürel bir simge olarak   materyallere  zarar  vermeyecek                   kendisinden daha alışılmadık bir duruma
          statüsü onu koleksiyonluk hale getirdi;   şekilde, tahribatsız analiz yapmaktır.         sahip bir Barbie'nin teşhisine yardım
          en eski ve en nadir oyuncak bebekler   Favori tekniklerden biri, IR ışığının             etmesi istendi. Los Angeles'taki özel
          1000 doların üzerinde fiyata satılıyor.   genellikle elmas olan bir kristalden           bir koleksiyondan alınan bebek, artık
          Ancak onu gelecek nesiller için tutmak   geçtiği zayıflatılmış toplam yansıma            tanıdık siyah beyaz yüzme kostümüyle
          o  kadar  kolay  değil;  çoğu  plastik   modunda Fourier dönüşümü kızılötesi             tamamlanan  ilk  modellerden  biri
          gibi Barbie de uzun süre dayanacak   spektroskopisidir. İçten yansıyan ışık,             olan 1960 #4 Barbie'ydi. Oyuncak
          şekilde üretilmedi. Konservatörlerin   tespit edilmeden önce kristalle yakın             bebekte, Mattel'in kurucu ortağı Ruth
          "doğal  kusur"  olarak  adlandırdığı   temas halinde numuneye yayılır. King,             Handler'ın el yazısı ve imzası vardı;
          şeyden, yani yapıldığı plastiğe özgü   "Üzerinde çalışmaya başladığım biri               plastik bebeğin sırtındaki mürekkep
          bir istikrarsızlıktan muzdaripler.
                                        sadece  çubukla  numune  almak  ve                         migrasyonu nedeniyle bulanıktı.
                                        bir çeşit ince tabaka kromatografisi
          Şu anda Washington'daki Smithsonian   yapmaktı... ancak solvente ihtiyacınız   Zamanla  bu  malzemeler  stabil   Bu  muamma,  Washington'daki
          Ulusal  Doğa  Tarihi  Müzesi'nde   varsa çoğu kişi bunu kullanmamayı   değildir.  Shashoua,  "Plastikleştirici   Madden'e, her ikisi de artık profesyonel
          görev  yapan  malzeme  bilimci  ve   tercih eder" diyor.   polimer zincirleri arasında serbestçe   konservatör olan o zamanki UCLA
          konservatör Odile Madden'e göre,                           hareket  ediyor  ve  bu  da  onun  bir   lisansüstü öğrencileri Marcy Burton ve
          Barbie bebeklerini koruma çabaları   Izzo ve birçok koruyucunun kullandığı   difüzyon süreciyle tekrar serbestçe   Morgan Burgess tarafından getirildi.
          bazen alayla karşılanıyor ve "Neden   basit bir analitik teknik, UV kaynaklı   dışarı çıkabileceği anlamına geliyor"   Madden, "[Barbie'nin] tüylü bacakları
          bu kızın oyuncağına bu kadar çaba   floresandır;  bu  teknik,  ilk  Barbie   diyor. Kullanılan ftalata bağlı olarak   vardı; üzerlerinde beyaz kristalimsi
          harcıyorsunuz? Sorusu ile karşılaşıyor.   bebeklerinde  kullanılan  en  yaygın   buharlaşabilir,  bu  da  difüzyon   bir çiçeklenme vardı" diyor. Ancak
          Kendisi de eski bir küçük kız olarak   plastik  olan  PVC'yi  soluk  yeşil   gradyanına ve daha fazla plastikleştirici   tekrarlayan  beyaz  çiçeklenmenin
          Barbie'nin  mirasını  korumayı  çok   floresans  emisyonundan  kolayca   kaybına neden olabilir veya yapışkan   analizi  bunun  geleneksel  yapışkan
          ciddiye alıyor. ‘Barbie ekonomik açıdan   tespit  edebilir.  Plastik  bozulmasını   bir  tortu  bırakabilir.  Izzo  ve  King   bacak sendromu olmadığını gösterdi.
          önemli, Barbie ticari açıdan önemli,   anlama konusunda uzmanlaşmış ve   tarafından  tespit  edilen  yapışkan   Madden şöyle açıklıyor: "Onu FTIR
          Barbie kültürel açıdan önemli… Barbie   Kopenhag'daki  Danimarka  Ulusal   birikintilerin her ikisi de plastikleştirici   spektrometremizin  ATR  kristalinin
          milyar dolarlık bir sektör.'
                                        Müzesi'nde  Koruma  bilimcisi  olan   kaybıyla  bağlantılıdır.  Leonard   üzerine koyduk, ayakkabısını çıkardık
                                        Dr.  Yvonne  Shashoua,  "PVC'nin   tesisindeki  oyuncak  bebeklerden   ve  ayağını  ayakkabının  üzerine
          Yapışkan bacaklar ve yeşil kulaklar
                                        özellikle Barbie ve diğer bebeklerin   birinin  üzerindeki  beyaz  tortu,   bastırıp onu bu şekilde analiz ettik
                                        yüzünde, kollarında ve bacaklarında   ekibin önerdiği, esteri aynı zamanda   ve  bacaklarının  PVC  olduğunu
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15