Page 10 - ChemLife Sayı 49
P. 10
10 CHEMLIFE KIMYA VE TEKNOLOJILERI GAZETESI BILIMSEL GELIŞMELER
KRISTAL
MAĞARALARI
KIMYAGERLERI
BÜYÜLÜYOR
2000 yılında Meksika Adını aldığı şekliyle “Kristal Mağara- mineral oluşturabilir, ancak selenit ola- Resim-1 Binlerce yıl boyunca, Kristal Ma-
Naica yakınlarındaki bir sı”, yerin 290 m altında yer alıyor ve rak bilinen şeffaf, renksiz bir çeşit olan ğarası'ndaki (290 m yer altı) koşullar, alçı
tepesinde kurşun, çinko ve gümüş ba-
kristallerinin büyümesi için mükemmeldi
alçıtaşının mağaralarda baskın mineral
dağın derinliklerinde kımından zengin bir dağ bulunmakta. haline geldiği ortaya çıktı. ve onların devasa boyutlarına ulaşmala-
saf cevher yatakları Madencilik şirketi Industrias Peño- García-Ruiz ile doktora sonrası çalış- rına izin verdi.
les tarafından keşfedildiğinden beri,
arayan madenciler, mağara dünyanın dört bir yanından ması için Naica kristallerini inceleyen İster bir laboratuvarda ister bir mağa-
beklenmedik ve araştırmacıları kendine çekerek onları Ulusal Bilimsel Araştırmalar Enstitü- rada yetiştirilmiş olsun tüm kristallerin
harika bir manzarayla hem ender güzellikler hem de bilimsel sü Yer Bilimleri Enstitüsü kristalografı mütevazi kökenleri, kristalin moleküler
gizemle cezbediyor.
yapı taşlarının, kendilerini küçük bir
Alexander Van Driessche, "Her mine-
karşılaştılar. Devasa, ralin bir kararlılık bölgesi vardır" diye- temel form etrafında düzenleyip büyü-
süt beyazı kristaller Kristallerin keşfinden bu yana geçen rek durumu kısaca açıklıyor. “Anhidrit meye başlatmasında ve çekirdeklen-
ile dolu bir mağara yıllarda, aralarında Granada Üniver- (CaSO4) yaklaşık 58 °C'nin üzerinde mededir. Örneğin, atmosferimizdeki
sitesi'nde bir kristalograf olan Gar-
daha kararlı hale gelir; alçıtaşı, bu sı-
katı parçacıklar, sonunda kar taneleri
keşfetmişlerdi. Telefon cía-Ruiz'in de bulunduğu araştırmacı- caklığın altında kararlıdır ve daha az olarak yeryüzüne inen buz kristalleri
direklerinden daha lar, kristallerin kökeni ve büyümesiyle çözünür anlamına gelir.” için çekirdekleyici görevi görür. İyonik
büyük, yaklaşık 12 ilgili soruları yanıtlamak için mağaranın Başlangıçta, magmanın ısıttığı sularda çözeltilerde, yüksek aşırı doygunluk
bunaltıcı derecede sıcak ve nemli ko-
seviyeleri birçok kristalin çekirdeklen-
m uzunluğunda ve şullarına göğüs gerdi. Şimdi, neredeyse anhidrit yatakları oluşmuştur. Ardın- mesini teşvik ederken, düşük seviyeler
1 m genişliğinde yirmi yıl sonra, bu soruların birçoğunu dan, binlerce yıl boyunca su yavaş ya- daha az çekirdeklenmeyi ancak daha
vaş soğuyarak sıcaklık 58 °C'nin altına
fazla kristal büyümesini destekler. Bu
yanıtlayan bilim insanları, kristalleri ge-
parlak kristal yapılar, lecek nesiller için nasıl koruyup muha- düştüğünde, anhidrit çözünmeye ve nedenle, Kristal Mağarası, çekirdekle-
kahverengi kireçtaşı faza edeceklerini öğrenmeye çalışıyor. alçıtaşı kristalleri çekirdeklenmeye nen birkaç kristalin devasa boyutlara
duvarlardan, zeminden ve büyümeye başlamıştır. Çözünen ulaşması için tam olarak uygundur.
anhidrit, yer altı solüsyonunu ancak
ve tavandan her Yaklaşık 26 milyon yıl önce, Mek- aşırı doymuş halde tutmaya yetecek
yöne uzanmış şekilde sika'nın güneydoğusundaki Chihu- kadar kalsiyum ve sülfat sağlamıştır. Naica kristallerine hayranlık du-
ahua'nın altında bir magma tüm-
yan Van Driessche ve arkadaşları,
madencilerin ışıkları ile seği yeryüzüne doğru yükseldi. Bu, yavaş büyüyen alçıtaşı için ideal alçıtaşı çekirdeklenmesiyle ilgili
koşulları oluşturmuştur.
parlıyordu. laboratuvar çalışmaları yürütmeye
Yükselen magmanın, şu anda Naica başladılar.
kasabası yakınlarında bir dağı yarattı-
ğı ve sıcak, mineral açısından zengin Araştırmacılar, alçı kristallerinin bek-
suları dağın kireçtaşındaki mağaralara lenmedik bir çekirdeklenme türü yo-
ve boşluklara girmeye zorlandığı dü- luyla oluştuğunu buldular. Araştırma-
şünülüyor. Esas olarak Naica'nın dev cıların beklediği gibi küçük bir alçıtaşı
kristalleri bu sularda doğdu. Mağara başlangıç kristali oluşturmak yerine
kalsiyum sülfat bakımından zengin birleşen CaSO4 nanokümelerinden
suyla doluydu. Kalsiyum sülfat birkaç büyümeler gözlemlendi.
