Page 21 - ChemLife Sayı 25

Katkı ; Türk Dil Kurumu kullanıldığı görülmektedir. “Ayran yapımında kullanılan Ana unsurlar
sözlük anlamı olarak olumlu Ortaçağda tuz ve odun su yada tuz...”
manada bir eklentidir. tütsüsünün yanı sıra, etlere • Gıda katkı maddeleri,
Olumsuz söz öbeklerinde nitrat konarak hem botilizm “Ekmek yapımında kullanılan; güvenliğini, tazeliğini, tadını,
kullanıldığında anlatım önlenmeye çalışılmış, hem su,tuz,maya...” dokusunu veya görünümünü
bozukluğuna neden olur. de etin renginin daha sağlıklı korumak için gıdaya eklenen
Fakat,bu kelimeye,gelişen göründüğü fark edilmiştir. “Çaya atılan şeker ...” maddelerdir.
teknoloji ile birlikte artık,hem
olumlu hem olumsuz anlam Sonuç; gıda katkı “Salça yapımında kullanılan • Gıda katkı maddelerinin,
yüklenebiliyor.“gıda katkı maddelerinin tarihsel tuz...” kullanılmadan önce insan
maddesi, katkı boyası, katkılı gelişimlerinin iki etki ile sağlığı üzerindeki olası zararlı
yem, katkı maması ,katkılı şekillendiği anlaşılmaktadır. “Suların klorlanması...” etkileri kontrol edilmelidir.
yakıt, katkılı kumaş, katkılı Bunlardan birincisi; gelişen
metal, katkılı plastik, katkılı teknoloji paralelinde gıda “Klasik Üzüm Rakısı • FAO / WHO Ortak Gıda
ilaçlar....” Özellikle sanayi saklama yöntemlerinin de yapımında kullanılan anason, Katkı Maddeleri Uzman
devrimi ve teknoloji ile geliştirilmesine duyulan şekerpancarı...” Komitesi (JECFA), gıda katkı
“katkı” sözcüğü diğer birçok gereksinimdir. İkinci etki ise; maddelerinin güvenliğini
sözcüğün tamamlayıcısı tüketici gözünde gıdanın “Gün kurusu kayısı ile değerlendirmekten sorumlu
olmuştur. mevcut kalitesinin daha iyi kükürtlü kayısı farkı...” uluslararası bir organdır.
algılanmasını sağlamaktır. Bu BİLİMSEL
Neyin “katkı” olup olmadığına etkilerden ilki uluslar arası “UHT sütlere verilen ısı... ve • Sadece Codex Alimentarius
karar vermek ise, o spesifik gıda ticareti de düşünülünce, sıcaklığın şok etkisiyle, anlık Komisyonu tarafından
alanda son derece uzmanlık bu maddelerin gerekliliğini artmasıyla, termal mikrobiyal maksimum kullanım seviyeleri
isteyen bir iş olup, akabinde ortaya koymaktadır. Gıda yük azaltımı, gıda muhafaza...” belirlenmiş olan JECFA
ihtisas sahibi kişilerin bile katkı maddelerinin dünyadaki ( ısı bir madde midir? Bu işlem tarafından değerlendirilmiş
zihninde bulanık tablolar pazarı 1900’lü yıllarda 10 kaktkı maddesi olabilir mi?) ve güvenli kabul edilen gıda
yaratan, şüpheli, tartışmalı milyar dolara ulaşmış olup, katkı maddeleri, uluslararası
durumdur. günümüzde çok daha büyük ..... olarak işlem gören gıdalarda
rakamlarla ifade edilmektedir. kullanılabilir.
Beslenme, insanın hayatını Resmi belgelere göre, 1965 “Üzerindeki yabani mayalar
idame ettirebilmesi için yılında A.B.D’de yaklaşık ile fermente olup, dışarıdan NELER KATKI 21
en temel ihtiyaçlarından 300.000 ton gıda katkı beşeri olarak hiç bir ek maya MADDESI OLABILIR kimya teknolojileri gazetesi I I www.chemlife.com.tr
biridir. Günümüz itibarıyla maddesi kullanılmıştır. kullanılmadan imal edilen
(2019),elli yıl öncesini meyve şarapları...” Gıda katkı maddeleri yalnızca
kıyasladığımızda beslenme GKM’lerinin Halk sağlığı kullanımları teknolojik
alışkanlıklarımızın neredeyse açısından önemi ise; sorumlu “Köy çeşmeleri, doğal kaynak bir ihtiyaç duyduğunda,
tamamen değiştiğini örgütlerce kullanılmasına izin suları ve derelerden içilen tüketicileri yanıltmadığında
söyleyebiliriz. Günümüzde verilen bu katkı maddelerinin sularda bulunan mineraller...” ve gıdanın besin kalitesini
hem zaman darlığından, bazıları, sağlık açısından korumak veya gıdanın
hem pratik olduklarından, herhangi bir sakınca “Gıda katkı maddesine” stabilitesini artırmak gibi iyi
hem de çekici görüntüleri yaratmamalarına karşın, bilimsel bir tanım yapacak tanımlanmış bir teknolojik
nedeniyle, üzerinde çok bazıları sürekli alınmaları olursak, yukarıdaki bilgiler fonksiyona hizmet ettiğinde
da fazla düşünmeden halinde ciddi tehlikeler bize ışık tutacaktır. haklı çıkar.
tükettiğimiz hazır yiyeceklerle, doğurabilecek niteliktedirler.
doğal besinlerden hızla Katkı maddelerinin neden Gıda katkı maddesi: Gıdada Yiyecek üretiminin
uzaklaşıyoruz. oldukları zararları gerçek doğal olarak bulunmayan - ihtiyaçlarını karşılamak
anlamda tespit edebilecek eksik olan, dışarıdan beşeri için zaman içinde pek çok
Gıdalara istenilerek araştırmalar; bu maddelerin olarak ilave edilen, doğal farklı gıda katkı maddesi
kimyasal madde katılımı çeşitliliği, yaygın kullanımları şartlarla eklenti sayılmayan, geliştirilmiştir, çünkü
ile ilgili tarihsel gelişmeler ve çok küçük miktarlarda gıda ana maddesinden miktar büyük ölçekte yemek
incelendiğinde, tuz ve odun bile olsa hayat boyu olarak daha az yada buna yapmak, onları evde küçük
tütsüsünün bilinen en eski alınmaları nedeniyle henüz eşit düzeyde olan, gıdanın ölçekte yapmaktan çok
katkı kullanma yöntemleri yapılamamıştır. GKM’leri beslenme değerlerini artırıcı, farklıdır. İşlenmiş gıdaların,
olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye gibi kontrollerin renk – tat – koku – şekil fabrikalardan veya endüstriyel
Gıda boyalarının kullanımı yetersiz olduğu; hem – kıvam - kullanım süresi mutfaklardan, depolara ve
M.Ö 3500 yıllarında eski üreticinin, hem de tüketicinin (muhafaza ömrü) gibi duyusal mağazalara ve son olarak da
Mısır’a kadar dayandığı; bilinçsiz olduğu toplumlarda , görsel ; kalitatif ve kantitatif tüketicilere olan seyahatleri
M.Ö. 3000 yıllarında ise daha büyük bir tehlike değer katan etkenlerdir, boyunca güvenli ve iyi
et ürünlerini saklamada oluşturmaktadır. diyebiliriz. durumda kalmasını sağlamak
tuzdan yararlanıldığı, M.Ö. için katkı maddelerine ihtiyaç
900 yıllarında hem tuz, hem “Yoğurt yapımında süte (WHO) Dünya Sağlık vardır.
de odun tütsüsünün gıda katılan maya (yoğurt veya saf Örgütü’ne göre “Gıda Katkı
saklama yöntemleri olarak kültür);katkı maddesi midir?” Maddesi” Gıdanın güvenliğini, tazeliğini,